D
- Dachau – niemiecki obóz koncentracyjny usytuowany w południowych Niemczech. Został założony w 1933 roku, a wyzwolenie nastąpiło dopiero 29 kwietnia 1945 roku. Wkraczający Amerykanie z VII Armii oswobodzili ok. 67000 ludzi. W sumie przez Dachau przewinęło się od 200 tys. do 250 tys. ludzi, a łączna liczba ofiar wynosić może nawet do 150 tys. ludzi. Oficjalnie przyjmuje się znacznie niższe dane.
- Dania – państwo w północnej części Europy, położone na Półwyspie Jutlandzkim, stolica Kopenhaga. Pomimo układu o nieagresji zawartego z Niemcami 31 maja 1939 roku, Dania została zaatakowana przez Wehrmacht 9 kwietnia 1940 roku. W ciągu jednego dnia jej terytorium zostało opanowane przez Niemców. Utworzony został kolaborancki rząd duński, który w 1943 roku podał się do dymisji. 5 maja 1945 roku na terenie Danii skapitulowały siły okupacyjne, poddając się Brytyjczykom. Sześć dni później wojska radzieckie wyzwoliły Bornholm.
- Dęblin – miasto w woj. warszawskim. Przed wojną mieściła się tu szkoła lotnictwa, a na terenie Dęblina znajdowało się sporych rozmiarów lotnisko, wykorzystywane później przez samoloty Luftwaffe. 25 sierpnia 1944 roku miasto zostało wyzwolone przy współdziałaniu Polskiego Podziemia i żołnierzy Armii Czerwonej z 1. Frontu Białoruskiego.
- Dieppe – francuskie miasto położone w Górnej Normandii. 19 sierpnia 1942 roku rejon Dieppe był terenem operacji „Jubileusz” przeprowadzonej siłami kanadyjsko-amerykańsko-brytyjskimi. W walkach wzięło udział niewiele ponad 6 tys. żołnierzy, w większości Kanadyjczyków. Alianci ponieśli spore straty podczas akcji, wykonując jedynie część założeń ambitnego planu. W związku z tym musieli się wycofać. Operacja posłużyła jednak jako materiał przygotowawczy do operacji „Overlord”, wykazując słabości desantujących i pozwalając na lepsze przygotowanie się do kolejnego uderzenia na Francję od strony Kanału La Manche.
- Drezno – miasto położone we wschodniej części Niemiec. W czasie II wojny światowej stało się symbolem celu ataków lotnictwa alianckiego. W nocy z 13 na 14 lutego 1945 roku alianckie lotnictwo przeprowadziło atak w trzech fazach, wykorzystując kolejno 244, 529 bombowców Lancaster i 311 B-17. 15 lutego dzieła zniszczenia dokończyło 200 B-17. Miasto zostało zrujnowane, a śmierć poniosło najprawdopodobniej około 90 tys. ludzi. Większość ofiar nie została zidentyfikowana.
- Dunkierka – miasto w północnej części Francji leżące w regionie Nord Pas-de-Calais. W czasie kampanii francuskiej miejsce ewakuacji brytyjskich żołnierzy. Operacji nadano kryptonim „Dynamo” i trwała ona od 27 maja do 4 czerwca 1940 roku. Ewakuowanych zostało 338226 brytyjskich i francuskich żołnierzy, ale na plażach francuskich alianci pozostawili ogromne ilości sprzętu i uzbrojenia, które padły łupem żołnierzy niemieckich.
E
- Eben Emael – forteca we wschodniej Belgii. Miejsce ataku niemieckich spadochroniarzy w dniach 10-11 maja 1940 roku. W wyniku świetnie przeprowadzonego ataku Niemcom udało się zająć ważną fortecę, co z kolei przyczyniło się do przełamania obrony Kanału Alberta.
- El-Alamein – miasto na terenie północnego Egiptu. Miejsce dwóch bitew brytyjsko-niemieckich. W czasie pierwszej w dniach 1 lipca 1942 – 27 lipca 1942 wojska 8. armii gen. Auchinlecka zatrzymały ofensywę wojsk niemieckich i włoskich pod dowództwem gen. Erwina Rommla. W czasie kolejnego starcia pod El-Alamein w dniach 23 października 1942 – 4 listopada 1942 8. armia ruszyła do ofensywy, tym razem pod dowództwem marsz. Bernarda Law Montgomery’ego. Po pokonaniu Rommla w bitwie front przesunął się na zachód, a zagrożenie niemieckie względem Egiptu znacznie zmalało. Tym samym bitwy te zadecydowały o losach Afryki Północnej.
- Egipt – państwo leżące w Północnej Afryce, stolica Kair. Od 1936 roku Egipt znajdował się pod okupacją brytyjską. W czasie II wojny światowej był głównym celem pochodu wojsk niemieckich i włoskich. W latach 1940-42 groziło mu realne zagrożenie ze strony wojsk Państw Osi, jednak zostało ono zażegnane dzięki udanym operacjom aliantów. Mimo iż Egipt bardzo późno przystąpił do wojny, wypowiadając ją Niemcom i Japonii 24 lutego 1945 roku, jego terytorium stanowiło dla Brytyjczyków bazę wypadową oraz zaopatrzeniową dla działań obronnych i zaczepnych.
- Esperance Przylądek – przylądek ten leży na wyspie Guadalcanal, która stała się areną walk japońsko-amerykańskich. Miejsce bitwy morskiej stoczonej 12 października 1942 roku (jedna z potyczek bitwy o Guadalcanal).
F
- Falaise – miasto francuskie, pod którym stoczona została jedna z najważniejszych bitew letniej kampanii aliantów w 1944 roku. 7 sierpnia rozpoczęło się natarcie 1 Armii Kanadyjskiej w kierunku Falaise. Celem było odcięcie sił niemieckich i zamknięcie ich w kotle, który stopniowo byłby likwidowany siłami aliantów. W efekcie doszło do bitwy głównie pomiędzy polską 1. Dywizją Pancerną gen. Maczka a cofającymi się jednostkami niemieckimi. Bitwa zakończyła się sukcesem sił sprzymierzonych 22 sierpnia.
- Filipiny – archipelag położony na Oceanie Spokojnym. Również państwo, ze stolicą w Manili umiejscowioną na wyspie Luzon. Po ataku japońskim na Pearl Harbor z 7 grudnia 1941 roku Filipiny stały się jednym z głównych celów armii japońskiej. Garnizon broniący archipelagu pod dowództwem gen. Douglasa MacArthura zmuszony był do kapitulacji w maju 1942 roku. Część żołnierzy ewakuowano, część poległa w niezwykle ciężkich i wyczerpujących walkach. 6 maja upadła twierdza Corregidor. 22 kwietnia 1944 roku Amerykanie rozpoczęli uderzenie na Filipiny, którym dowodził MacArthur. Tym razem to wojska alianckie były górą, wypierając przeciwnika z kolejnych wysp. W końcu 20 października generał ogłosił swój tryumfalny powrót na czele wojska amerykańskiego. Po podbiciu Leyte 9 stycznia 1945 roku rozpoczęło się pierwsze ladowanie na Luzon. 2 marca upadła Manila, wkrótce po tym Corregidor. Do końca wojny trwało oczyszczanie wysp z niedobitków japońskich.
- Finlandia – państwo leżące w Europie Północnej, stolica Helsinki. Po sukcesie Armii Czerwonej w potyczkach z Wojskiem Polskim wybuchła wojna radziecko-fińska (1939-40), zwana Wojną Zimową. Zakończył ją traktat pokojowy z 12 marca 1940 roku, na mocy którego Finlandia odstąpiła ZSRS Przesmyk Karelski, część Karelii oraz część Półwyspu Rybackiego. Po agresji Niemiec na ZSRS przystąpiła do wojny po stronie III Rzeszy, wypowiadając wojnę Związkowi Sowieckiemu 26 czerwca 1941 roku. Walki radziecko-fińskie trwały do 19 września 1944 roku, kiedy to nastąpiło zawieszenie broni związane z rozpoczętą ofensywą Armii Czerwonej na terytorium fińskie. 28 września Finowie rozpoczęli działania wojenne przeciw Niemcom (zwlekali jednak z wypowiedzeniem im wojny, co nastąpiło ostatecznie w marcu 1945 roku).
- Formoza – inna nazwa Tajwanu. Patrz: Tajwan.
- Francja – państwo w Europie Zachodniej, stolica Paryż. W latach trzydziestych Francuzi i Brytyjczycy prowadzili politykę nieagresji, przyzwalając na kolejne zdobycze terytorialne hitlerowskiej III Rzeszy. Po napaści Niemiec na Polskę, związaną z Francją sojuszniczym traktatem, Francuzi wypowiedzieli wojnę agresorowi 3 września 1939 roku. Mimo to działania wojenne nie nastąpiły, rozpoczął się natomiast okres tzw. „dziwnej wojny”, który zakończyła dopiero ofensywa niemiecka na Francję – 10 maja 1940 roku. Po przegranej kampanii obronnej z okupowanych ziem francuskich utworzona została Republika Vichy z Pétainem na czele. 18 czerwca 1940 roku gen. Charles de Gaulle proklamował w Londynie powstanie Komitetu Wolnej Francji, który stał się wkrótce najpoważniejszą siłą francuską zaangażowaną w walkę z Niemcami. Dodatkowo na terenach okupowanych prężnie działał francuski ruch oporu. Po zajęciu przez aliantów Afryki Północnej 3 czerwca 1943 roku w Algierze de Gaulle stworzył Francuski Komitet Wyzwolenia Narodowego, który stał się legalnym przedstawicielstwem narodu francuskiego. W samej Francji powstała Krajowa Rada Ruchu Oporu, sterując poczynaniami francuskiego podziemia. Po lądowaniu aliantów w Normandii 6 czerwca 1944 roku Francuzi stanęli do walki o wyzwolenie swych ziem u boku wkraczających do Europy aliantów. W Paryżu zorganizowano powstanie w dniach 19-25 sierpnia 1944 roku. W czasie II wojny światowej Francuzi stracili około 663 000 osób.
