Kalendaria II wojny światowej – Wojna Zimowa

Listopad 1939

  • 30 listopada – o godz. 6.50 Sowieci otwierają ogień na fińskie pozycje. Od rana trwają naloty na fińskie miasta. Około 9.20 sowieckie samoloty pojawiają się nad Helsinkami. Ginie 91 osób. Natarcie lądowe prowadzone jest na kierunku Wyborg-Helsinki. Tego samego dnia prezydent Kyösti Kallio rezygnuje ze stanowiska głównodowodzącego wojskami fińskimi na rzecz marsz. Mannerheima. Marszałek zapowiada walkę z najeźdźcą. Wiaczesław Mołotow, minister spraw zagranicznych ZSRS, oficjalnie zrywa traktat o nieagresji z 1932 roku.

Grudzień 1939

  • 1 grudnia – trwają naloty na fińskie miasta. Obrońcy odnoszą pierwszy sukces w wojnie powietrznej, zestrzeliwując bombowiec nad Helsinkami. Na morzu również trwają zmagania. Radziecki krążownik „Kirow” i jeden z towarzyszących mu niszczycieli zostają uszkodzone w wyniku ostrzeliwania przez fińską baterię w Russarö. W Terijoki, jednej z pierwszych zajętych przez Armię Czerwoną miejscowości, powstaje Ludowy Rząd Fiński z marionetkowym przywódcą Otto Kuusinenem na czele, który jeszcze tego samego dnia ogłasza swoją pierwszą proklamację.

  • 2 grudnia – Związek Sowiecki nawiązuje stosunki dyplomatyczne z rządem Kuusinena. Szwedzki rząd podejmuje decyzję o tym, iż nie będzie pomagał aliantom; nie udostępni zatem dróg lądowych dla zaopatrzenia. W samej Finlandii Sowieci zajmują Petsamo.

  • 3 grudnia – zostają zdobyte Rautu, Valkjärvi i Uusikirkko. Z powodu bombardowań zamknięto fińskie kościoły.

  • 5 grudnia – w Przesmyku Karelskim Finowie wycofują się na główne pozycje obronne. Zniszczono aż 80 czołgów wroga.

  • 6 grudnia – niedobitki z fińskich oddziałów zostają ostatecznie rozbite przed Linią Mannerheima. Większość sił zdołała jednak ukryć się za linią obronną.

  • 7 grudnia – Finowie odpierają pierwszą radziecką ofensywę w Karelii. Tymczasem na północy Finlandii sprawy przybierają niekorzystny obrót dla obrońców wobec coraz silniejszego naporu 9. i 14. Armii.

  • 8 grudnia – fińska 4. dywizja wycofuje się na główne pozycje obronne w południowym pasie działania. Sowieci przegrupowują swoje siły. W centralnej części kraju Finowie odpierają atak pod Suomussalmi.

  • 9 grudnia – generał Laatikainen przegrupowuje 1. dywizję, obejmując tym samym pas działania 5. dywizji. Radzieckie wojska przechodzą pod dowództwo Szefów Sztabu Armii Czerwonej.

  • 11 grudnia – rusza fińska kontrofensywa pod Suomussalmi.

  • 12 grudnia – pod Tolvajäri Finowie odnoszą pierwsze swoje zwycięstwo w tej wojnie.

  • 13 grudnia – Sowieci kontynuują natarcie w Przesmyku Karelskim. Generał Wallenius zostaje dowódcą Armii „Laponia”.

  • 14 grudnia – w rejonie fortecy Ut zniszczone zostają dwa okręty sowieckie klasy G. Ponadto inna jednostka zostaje uszkodzona.

  • 15 grudnia – o 8.30 we wschodniej części Przesmyku Karelskiego rusza radziecka ofensywa. Ciężki atak Armii Czerwonej spada na Taipale. Finom udaje się powstrzymać sowieckie czołgi w rejonie Kirvesmäki.

  • 17 grudnia – Sowieci przypuszczają wyjątkowo ciężki atak na Summa. Finowie utrzymują pozycje. Trwa jednak wycofywanie na północ z rejonu Petsamo.

  • 19 grudnia – Sowieci atakują w rejonie Summa. Dochodzi do zaciętej bitwy pomiędzy artylerią fińską a sowieckimi czołgami. Ze 100 maszyn aż dwadzieścia padło łupem Finów. Ponadto bateria obrony wybrzeża w Saarenpää stacza walkę z sowieckim okrętem „Marat”. Pierwszy w Wojnie Zimowej nalot na Turku.

  • 20 grudnia – ofensywa Armii Czerwonej w rejonie Summa kończy się. Linia Mannerheima nadal pozostaje w rękach obrońców. Jedynie Wzniesienie Oinala, szturmowane dnia poprzedniego, nie zostaje przejęte przez Finów.

  • 25 grudnia – nadal trwają ciężkie naloty, w wyniku których zniszczonych zostaje 11 miejscowości położonych na terytorium Finlandii. Ponadto Armia Czerwona wzmacnia swe siły w rejonie Taipale poprzez przybycie tam nowej dywizji.

  • 27 grudnia – 9. dywizja przeprowadza udane uderzenie na Suomussalmi i odbija miejscowość. 163. dywizja broniąca pozycji w tamtych rejonach zmuszona jest do odwrotu, który przebiega chaotycznie i nieskładnie.

Styczeń 1940

  • 1 stycznia – dowództwo fińskie decyduje się na sprytny zabieg mający na celu wprowadzenie w błąd sowieckiego wywiadu; zmienione zostaje oznakowanie i numeracja dywizji fińskich. Sowieckie lotnictwo przeprowadza ciężkie naloty na Turku i Oulu.

  • 5 stycznia – w rejonie drogi Raate 9. dywizja przeprowadza niezwykle udane natarcie na pozycje 44. dywizji sowieckiej. Jednostka Armii Czerwonej ponosi spore straty i zmuszona jest do wycofania się po dwóch dniach.

  • 6 stycznia – sowieckie lotnictwo doszczętnie niszczy Viipuri. W tym samym czasie por. Sarvanto na fokkerze odnosi niebywałe zwycięstwo powietrzne. W ciągu pięciu minut zestrzeliwuje aż sześć bombowców SB-2 wracających z bombardowania Kuopio.

  • 10 stycznia – IV Korpus fiński przeprowadza niezwykle udaną ofensywę. W okrążeniu znajdują się 34. Brygada Czołgów, 18. i 168. dywizja. Tylko ostatniej z wymienionych jednostek udało się przetrwać ciężkie zmagania z Finami.

  • 29 stycznia – 9. dywizja przechodzi do kolejnej ofensywy. Tym razem celem jest rozbicie 54. dywizji w rejonie Kuhmo. Wiaczesław Mołotow, minister spraw zagranicznych Związku Sowieckiego, po raz pierwszy dopuszcza możliwość zawarcia pokoju pomiędzy obiema stronami Wojny Zimowej.

Luty 1940

  • 4 lutego – w okolicach Lemetti zlikwidowany zostaje przez Finów ogromny kocioł, zwany również „motti”. W ręce obrońców wpada duża ilość sowieckiego sprzętu. Ponadto trwają walki wokół Summa, gdzie Finowie zmuszeni są do obrony w wyjątkowo ciężkich warunkach.

  • 11 lutego – Sowieci rozpoczynają generalną ofensywę od Summa (ciężkie walki trwały tam w ostatnim tygodniu). W wyniku zmasowanego uderzenia 123. dywizja przełamuje Linię Mannerheima.

  • 12 lutego – nadal trwają walki w rejonie Summa. Skuteczny opór fińskich żołnierzy nie przeszkadza w przedstawieniu ciężkich warunków kapitulacji Finów przez stronę radziecką.

  • 18 lutego – pod Isthmus Sowieci przełamują główną linię obrony fińskiej. Mimo porażki na tym froncie, IV Korpus otacza spore grupki sowieckich żołnierzy w kotłach, zdobywając potrzebny sprzęt.

  • 19 lutego – dowództwo fińskie tworzy I Korpus, którego zadaniem jest wypełnienie luki powstałej w jednolitym do tej pory froncie. Wyjątkowo ciężkie walki trwają pod Taipale.

  • 26 lutego – dochodzi do jedynej w czasie trwania Wojny Zimowej bitwy pancernej. Finowie tracą pięć z sześciu użytych czołgów i przegrywają starcie.

  • 27 lutego – I i II Korpus fiński zmuszone są do wycofania się. Rejon Isthmus, po ciężkich walk, zostaje opuszczony.

  • 29 lutego – Finowie likwidują kocioł pod Lemetti, zdobywając sporą ilość sowieckiego sprzętu. W tym samym czasie fiński rząd decyduje się podjąć negocjacje z Sowietami. Aż 17 z 20 członków posiedzenia opowiedziało się za zakończeniem działań wojennych.

Marzec 1940

  • 2 marca – ogromne zniszczenia w Tampere i Lahti, które łącznie zbombardowało 170 samolotów sowieckich. W tym samym czasie zachodnie mocarstwa proszą władze Norwegii i Szwecji o umożliwienie transportu wojsk alianckich przez terytoria obu krajów. Alianci dostają odmowną odpowiedź.

  • 6 marca – Sowieci w końcu przystają na propozycję podjęcia rozmów pokojowych. Fiński rząd dwukrotnie obraduje, rozmawiając na temat składu delegacji, jaka zostanie wysłana do Moskwy. W końcu ustalono, iż do stolicy Związku Sowieckiego uda się premier Ryti.

  • 9 marca – dwie sowieckie dywizje przełamują linię obronną Finów na północ od zatoki Viborg. Obrońcy ponoszą spore straty sięgające w niektórych batalionach nawet 40%.

  • 10 marca – zmasowana ofensywa wojsk Armii Czerwonej doprowadza do załamania oporu fińskiego w rejonie Vilajoki. Sowietom udaje się uzyskać czterokilometrową przerwę w linii obronnej Finów.

  • 12 marca – Armia Czerwona zdobywa pozycje w rejonie Kollaa. Obrońcy zmuszeni są wycofać się z Vuosalmi. Sytuacja na froncie komplikuje się coraz bardziej.

  • 13 marca – po ponad trzech miesiącach walk podpisane zostaje porozumienie kończące Wojnę Zimową. W Moskwie zapada decyzja, iż działania wojenne zostaną przerwane jeszcze tej nocy. Faktycznie jednak przeciągają się one jeszcze na 14 marca.