John Gort

John Gort (1892-1970) – brytyjski wojskowy, generał i marszałek polny, gubernator Malty, otrzymał tytuł lorda i wicehrabiego.

Urodził się 10 lipca 1886 roku w Londynie. Pochodził z arystokratycznej rodziny o tradycjach wojskowych i politycznych. Szesnaście lat później zmarł jego ojciec i w 1902 roku John otrzymał tytuł szóstego wicehrabiego Gorta. Tytuł ten obowiązywał w Irlandii. Dopiero w ponad czterdzieści lat później Gort uzyska tytuł angielskiego wicehrabiego. Młody John szybko postanowił związać się z militariami, pobierając nauki kolejno w Harrow (1899-1904), a następnie w Królewskiej Szkole Wojskowej w Sandhurst w latach 1904-1905. Już w 1905 roku otrzymuje przydział do jednostki grenadierów gwardyjskich. W 1911 roku ożenił się z Corriną Vereker, z którą miał dwóch synów i jedną córkę. Niestety, rozstali się w 1925 roku. Warto wspomnieć, iż Corrina była kuzynką Johna Gorta. W 1925 to właśnie ona zdecydowała się na opuszczenie współmałżonka, który poświęcił się bez reszty wojsku, traktując trochę zbyt serio obowiązki i zaniedbując rodzinę. Wróćmy jednak do jego kariery wojskowej. Podczas I wojny światowej służył we Francji i Belgii. Na kontynent przybył już 5 sierpnia 1914 roku, będąc w tym czasie adiutantem dowódcy I Korpusu. W 1915 roku został trzecim oficerem sztabu I Korpusu. Rok później awansowano go do stopnia majora, aby w kwietniu 1917 roku mianować dowódcą 4. Batalionu Grenadierów Gwardyjskich. Zostaje dwukrotnie ranny, za co odznaczono go m.in. Orderem za Wybitne Zasługi. W marcu 1918 roku obejmuje stanowisko dowódcy 1. Batalionu Grenadierów Gwardyjskich. Zwrócił na siebie uwagę dowództwa podczas bitwy pod Arras. Dalsze awanse następowały bardzo szybko – kolejne rany na froncie i bohaterska postawa umożliwiły mu otrzymanie Krzyża Wiktorii (27 września 1918 roku). Dowodził w tym czasie 3. Brygadą Gwardyjską. Po wojnie szybko doceniono jego talent. Dowództwo armii brytyjskiej pozwoliło mu na dalszy rozwój. W latach 1919-20 dokształcał się w Wyższej Szkole Wojennej w Camberley. Po zakończeniu nauki sam zajął się przekazywaniem wiedzy i w 1921 roku został wykładowcą w Wyższej Szkole Wojennej. Nastąpiły też dalsze awanse – w 1925 roku mianowano go pułkownikiem. Swoim słuchaczom w Wyższej Szkole Wojennej dał się poznać jako pełen werwy i entuzjazmu, nieco chłopięcy wykładowca, który nie stronił od żartów i psikusów płatanych nawet najwyższym dygnitarzom państwowym. Nie trzeba zatem dodawać, iż jego uczniowie przepadali za towarzystwem rozrywkowego oficera. W 1926 roku Gort został głównym instruktorem w Szkole dla Starszych Oficerów w Sheerness. W latach 1927-1930 pełnił rolę pierwszego oficera sztabu 4 Dywizji. Po zakończeniu służby w tej jednostce objął dowodzenie nad 4. Brygadą Gwardyjską, gdzie pracował do 1932 roku, kiedy to mianowano go głównym inspektorem wyszkolenia wojskowego w Indiach. W Azji przebywał do 1936 roku. W międzyczasie, w 1935 roku, mianowany został generałem majorem. Od 1936 do września 1937 roku był komendantem Wyższej Szkoły Wojennej w Camberley. Następnie został sekretarzem wojskowym. 3 grudnia 1937 grudnia mianowano go szefem Imperialnego Sztabu Generalnego oraz generałem. Niestety, Gort nie radził sobie na tym stanowisku, nie potrafiąc dokonać odpowiedniej reformy armii. Po wybuchu II wojny światowej, 3 września 1939 roku Gort obejmuje dowództwo nad Brytyjskim Korpusem Ekspedycyjnym i rozpoczyna pracę na kontynencie, budując pomocnicze siły brytyjskie we Francji. Założył swą kwaterę w Chateau de Habarcq. Niestety, i tym razem Gort nie zdobył sobie przychylności wyższego dowództwa. Przełożeni zauważyli brak właściwych dowódcy brytyjskiej armii umiejętności – zbytnie rozdrabnianie się i przywiązanie do szczegółów, co powodowało, iż Gort tracił sprzed oczu sprawy najważniejsze. Dodatkowo jego pozycję podkopywały nadszarpnięte stosunki z przełożonymi, którzy krytykowali jego styl bycia oraz działalność. Chociaż dowódca Brytyjskiego Korpusu Ekspedycyjnego bardzo zaangażował się w walkę i przygotowania do niej (jak mówiono, wojna była jego żywiołem), podczas kampanii francuskiej poniósł dotkliwą klęskę. Prowadził jednak działania mądre z taktycznego punktu widzenia i starał się wpłynąć na francuskiego sojusznika, zachęcając go do stawiania dalszego oporu. Gort pochłonięty był walką do tego stopnia, iż chciał pozostać na francuskich plażach i walczyć z najeźdźcą do końca. Został jednak odwołany rozkazem premiera Winstona Churchilla i powrócił na Wyspy Brytyjskie 1 czerwca 1940 roku. Po skończonej kampanii powierzono mu stanowisko inspektora generalnego do spraw szkolenia, które sprawował do kwietnia 1941 roku. Następnie przeniesiono go do Gibraltaru, gdzie objął urząd gubernatora znajdującej się tam brytyjskiej posiadłości z bazą morską i lotniczą na czele. Rozbudował umocnienia bazy i poszerzył pas startowy dla samolotów. 7 maja 1942 roku ponownie go przeniesiono. Tym razem miał zająć się śródziemnomorską wyspą Maltą. I tam dowództwo powierzyło mu funkcję gubernatora. Na Malcie pokazał się ze swojej najlepszej strony, organizując wspaniałą obronę, za co wręcz pokochali go mieszkańcy Malty oraz żołnierze brytyjskiego garnizonu, widząc w dowódcy kogoś, kto uratował wysepkę przed niemieckim desantem. Wreszcie, niejako w nagrodę, 1 stycznia 1943 roku mianowano go marszałkiem polnym. W październiku 1944 roku objął na nieco ponad rok stanowisko wysokiego komisarza i dowódcy wojsk w Palestynie. W 1945 roku otrzymał też angielski tytuł wicehrabiego, o czym wspominaliśmy już wcześniej. Zmarł przedwcześnie, w wieku sześćdziesięciu lat 31 marca 1946 roku.