Czechosłowacja, czując rosnące zagrożenie ze strony hitlerowskich Niemiec, nie poprzestała na konstrukcji LT vz.35, zlecając zakładom CKD i Skodzie stworzenie nowego czołgu. Tak powstał pojazd LT vz.38, który do masowej produkcji został wprowadzony dopiero przez Wehrmacht w latach 1939-42 pod nazwą PzKpfw 38(t). Wykorzystano w tym celu fabryki CKD, przemianowane na niemiecki BMM, gdzie wyprodukowano około 1500 egzemplarzy wspomnianych PzKpfw 38(t). Maszyny te powstały w licznych wersjach, odpowiednio dostosowanych do warunków frontowych. Okazały się bardzo mobilne, skuteczne w walce i dobrze uzbrojone, a ich konstrukcję cechował praktycyzm. Posłużono się nimi już w ataku na Polskę, w większej liczbie brały jednak udział dopiero w inwazji na Francję i ZSRR. Walczyły czynnie na pierwszej linii frontu do 1942 roku, kiedy to zostały zdziesiątkowane przez siły pancerne Armii Czerwonej. Pozostałe jednostki wykorzystywano od tej pory do działań pomocniczych lub tyłowych.
Jednostki PzKpfw 38(t) stawały się popularne także w armiach sojuszniczych Rzeszy, w tym przede wszystkim w wojskach słowackich. W konstrukcji tego typu czołgów najistotniejsze okazało się podwozie, gdyż na jego podstawie zbudowano później skuteczne działa samobieżne, takie jak Marder lub Hetzer.
Podsumowując, czołgi lekkie tworzyły podstawę sił pancernych Wehrmachtu podczas pierwszych trzech lat wojny. To one w znacznej mierze przyczyniły się do skuteczności blitzkriegu, gdyż były pojazdami mobilnymi, doskonale odpowiadającymi zasadom szybkiej wojny oraz walk manewrowych. Poza tym, kierowanie nimi stanowiło skuteczny trening dla kadr czołgistów, którzy w przyszłości stawali za sterami czołgów średnich i ciężkich. Dlatego, gdy w 1942 roku wycofano je z pierwszego rzutu, armia niemiecka była już doskonale przystosowana do wykorzystywania broni pancernej. Ponadto, pojazdy te służyły w armiach sojuszniczych państw Osi, dzięki czemu nawet tak mały kraj jak Słowacja był w stanie wystawić do walki kilka jednostek pancernych. Używano ich do wywiadu i walk z partyzantami, przez co przysłużyły się Wehrmachtowi, choć nie brały udziału w głównych walkach. Warto o nich pamiętać, gdyż bez względu na nikłą rolę w późnych latach wojny, stanowiły istotny element rozwoju wojsk pancernych i taktyki „wojny błyskawicznej”.
Fotografia: czołg PzKpfw 38(t). Źródło: Wikimedia/IWM, domena publiczna.
Marek Korczyk, korekta Ewa Malinowska
