Dywizjon ten został sformowany 15 lutego 1941 roku na lotnisku w Pembery. Personel skompletowano z lotników, pochodzących ze 113. i 114. eskadry myśliwskiej oraz 1. pułku warszawskiego. Stąd też nazwa dywizjonu. Samoloty 316 identyfikowane były po literach SZ na kadłubie maszyny. Piloci nosili jedwabne szaliki koloru bordowego. Odznaka dywizjonu przedstawiała sowę na tle trójkątnej tarczy, a u dołu umieszczono napis SQ – dywizjon oraz numer dywizjonu – 316 (była to odznaka 113. eskadry myśliwskiej 1. pułku warszawskiego). Pierwszym dowódcą z ramienia RAF został s/ldr Donavan, a polskim – kpt. pil. Juliusz Frey. Pierwszymi samolotami na wyposażeniu dywizjonu były Hawker „Hurricane” Mk-I. Święto dywizjonu wyznaczono na dzień 25 marca, jako pamiątkę wykonania pierwszego lotu bojowego – w 1941 roku. Właśnie w tym dniu klucze samolotów osłaniały konwoje morskie w Kanale Bristolskim. 1 kwietnia doszło do pierwszej walki z samolotem niemieckim, w wyniku czego por. Aleksander Gabszewicz zapisał na swym koncie pierwsze zestrzelenie dywizjonu 316. Na początku czerwca 1941 roku dywizjon został usamodzielniony, co przyjęto z ulgą w sztabie personelu. Nieprzychylnie nastawiony do Polaków s/ldr Donavan musiał odejść.
Lista pilotów (wg www.geocities.com/dywizjon):
P0161 ANDERS Bohdan, F/O, (0.5-0-0)
P706548 ANTONIAK T. Sgt.
P1090 ARCT Bohdan
BAJAN Jerzy
P1679 BALON Wladyslaw, F/O
P0249 BARANSKI Wienczyslaw, S/Ldr, BoB, (1.3-0-0)
P.703894 BARDECKI Antoni
P783248 BARTLOMIEJCZYK Czeslaw, Sgt, (1-0-0)
P1711 BARTYS Edward
P706577 BAUMAN A. Sgt.
P781408 BEDKOWSKI Stanislaw, W/O CV
P2060 BELZA Stanislaw, F/O, KAS, CV, (0-0.3-0)
P2802 BIELICKI Wladyslaw F/O.
P1711 BIRTUS Stanislaw
P1069 BOCHNIAK Stanislaw
P703897 BOCKOWSKI Zygmunt, F/Sgt, KAS
BOROWICZ M.
P1593 BORUSEWICZ Zbigniew
BUBES Tadeusz
P0372 BUCHWALD Bernard
P1595 CHOLAJDA Antoni
P0504 CIASTULA Ludomir, F/O, (1-0-0)
CIECHANOWICZ Wiktor
P1902 CWYNAR Michal
P2346 CYNKIER Konstanty, F/O
P703994 DABROWSKI Andrzej, Sgt, CV
P0808 DEC Jozef, F/O, (1-1-0)
P1596 DOBRUCKI Tadeusz, P/O
P76806 DOLICHER Kazimierz
DUNAJEWSKI Lech
P0382 DRYBANSKI Zygmunt
DYRMONT-JUSSEWICZ
DZIEDZIC Tadeusz
P780445 FERUGA Jozef, W/O, CV+bar, CM, (1-0-0)
FRACKIEWICZ Jerzy
P0322 FREY Juliusz, S/Ldr, BoB, (2-0-0)
P781090 FUSIARA Ryszard, F/Sgt
P0163 GABSZEWICZ Aleksander
P783651 GADUS Romuald, Sgt.
P794124 GALLUS Pawel, F/Sgt, (1-1-0)
P794132 GAWLEWICZ Kazimierz W/O.
P1797 GECA Boleslaw
P782951 GIERCZYNSKI Jerzy, Sg
P1298 GNYS Wladyslaw
P2200 GORA Tadeusz, F/O, (1-2-1)
P0693 GORSKI Jozef
P15998 GOTTOWT Eugeniusz
P0524 GOZDECKI Dariusz, F/O
P703719 GRABOWSKI Franciszek F/Sgt.
P780566 GROBELNY Wladyslaw, Sgt, (0-1-0)
P1037 GRZECH Jan, F/O
P792079 GRZYWACZ Feliks, Sgt
P794132 JASKOLSKI Tadeusz W/O.
P1822 JAWOROWSKI Czeslaw
P704897 JAZOWNIK B. Sgt.
P1654 JEKA Jozef
P0536 KACZMAREK Boleslaw P704120 KAMECKI Ryszard, F/Sgt, CV
P2414 KARDELLA Wincenty F/O.
P0973 KARNKOWSKI Tadeusz, F/Lt, (1.5-1-0)
P1284 KARWOWSKI Wlodzimierz, F/Lt, BoB,
P782049 KAWINSKI Andrzej, F/Sgt.
P1906 KIEDRZYNSKI Wladyslaw
P0971 KIRSTE Maciej
P0387 KLAWE Wlodzimierz
P1685 KOLECKI Tadeusz
P1602 KONDRACKI Leszek
P780468 KOPA Walenty, Sgt.
P0235 KOWALSKI Edward, F/O, CV
P780689 KOWALSKI Zygmunt
P76729 KOZLOWSKI Franciszek, F/Lt, BoB, (1-0-0)
P1299 KROL Waclaw
KUBASINSKI Kazimierz
P1761 KURYLLOWICZ Lew, F/Lt.
P0391 KWIATKOWSKI Tadeusz F/Lt.
LAGUNSKI Stefan
LASZKIEWICZ Stefan, S/Ldr, (1-0-0)
P2076 LECH Stanislaw P/O.
LEGOWSKI Tomasz
P784732 LIPIEC Kazimierz Sgt
P0532 LIPKOWSKI Antoni
LISOWSKI Tadeusz
P1725 LITAK Stanislaw, F/LT, CV
LURZYNSKI Mieczyslaw
P1912 MACIEJOWSKI Michal
MAJEWSKI Henryk
P0327 MAJEWSKI Longin, F/Lt, (0.5-0-0)
P0320 MALCZEWSKI Ryszard, F/Lt, (1-0.5-0)
MALISZEWSKI Eugeniusz
P0147 MARCISZ Stanislaw
P793623 MAREK Feliks W/O
MICHALKIEWICZ Karol
P0338 MICKIEWICZ Bronislaw, F/O
P2913 MIELNICKI Jerzy, P/O
P780778 MILEJ Jozef, F/Sgt
MINTOWT-CZYZ Leon
MUDRY Wlodzimierz (?)
P784755 MURKOWSKI Antoni
P780493 MURZYN Jozef W/O.
P782995 MUSIAL Jan, Sgt
P0534 MUSZEL Jan, F/O
P793803 NARLOCH Zygfryd
NARTOWICZ Roman
P1610 NENTWICH Zygmunt, F/Lt, (0.5-0-0)
P76748 NIEMIEC Pawel, F/Lt, BoB,
NOGA H.
P76703 NOSOWICZ Zbigniew
P782896 NOWAK Tadeusz, W/O
NOWARSKI S.
P76803 NOWIERSKI Tadeusz
P781525 NOWOCZYN Witold, F/Sgt (1-0-2)
OLESINSKI Zbigniew
P783097 ORZECHOWSKI Tadeusz, Sgt
P2073 PALEOLOG Wieslaw F/Lt.
P784796 PLENKIEWICZ Antoni, Sgt
P783147 PIETRZAK Aleksander, W/O, VM, CV+2bars, (3.5-0-2)
P1412 PIOTROWSKI Jozef, P/O, (0-0-1)
P1962 PLEWCZYNSKI Jerzy F/O.
P0790 POLEK Antoni, F/Lt (0-2-0)
POPIEL Wojciech
P1647 PROCHOCKI Andrzej, F/O
P1734 PRZYGODZKI Zdzislaw, F/Lt
P1427 RADOMSKI Jerzy
P76708 RADWANSKI Gustaw, F/Lt, BoB, (0-0-1)
RYCHLICKI Boleslaw
P1618 RZYSKI Tadeusz, F/O, (0-1-0)
SADOWSKI Kazimierz
P1619 SAMOFAL Kazimierz, P/O, (0-1-0)
P0596 SAWICZ Tadeusz
SCHREIBER Aleksander
P1032 SIEKIERSKI Jan, F/Lt, (1-0-1)
P1622 SKIBINSKI Jerzy
P76710 SKALSKI Stanislaw
P704756 SKOWRONSKI Florian F/Sgt.
P2213 SLIWINSKI Wladyslaw, F/O, (1-0-0)
P0448 SPORNY Kazimierz
P0380 SOBOLEWSKI Jozef, P/O, (0-0-1)
P-2718 SOSNOWSKI Zbigniew, F/Lt, POW, CV
P793783 STARZYNSKI Henryk
P76711 STEGMAN Stefan, F/LT, BoB, CV
P2825 STEINBORN Bruno F/O.
P76732 STEMBROWICZ Konrad
P1498 STROZAK Ryszard, Sgt.
P782116 SUMARA Karol, F/Sgt, (1-0-0)
P2951 SUPPEL Zbigniew P/O.
P780709 SWERYDA Jan
SWIERKOWSKI Wiktor
P783166 SYPEREK Piotr W/O.
SZALEWICZ Marian, F/Lt, (1-0.3-0)
P704959 SZLOSBERG Edward F/Sgt.
P0234 SZMEJL Stanislaw, F/O, CV+bar, (1-0-0)
P703600 SZMIDT Marian, Sgt
P0305 SZPAKOWICZ Sergiusz, F/O, (0-2-1)
P704334 SZTUKA Stefan
P0898 SZUMOWSKI Tadeusz
P781044 SZYMANSKI Tadeusz
P1626 SZYMANKIEWICZ Jerzy
P0744 SZYMANKIEWICZ Teofil
P793839 TAMOWICZ Tadeusz
TIAHNYBOK Adam
P793299 TOMASZEWSKI Tadeusz
TRNOBRANSKI Jan
P1250 TRZEBINSKI Marian
P2952 TYCZYNSKI Jerzy P/O..
P1808 WALAWSKI Janusz
P0169 WALENDOWSKI Wladyslaw, F/Lt, (1-0.3-0)
P782927 WIEWIOROWSKI A. Sgt.
WILCZEWSKI Waclaw
WISNIEWSKI Wladyslaw
P782893 WITWICKI E. Sgt.
P1099 WIZA Franciszek
WOJTOWICZ Tadeusz
P2431 WOJTYGA Wojciech F/O.
P1584 WYSZKOWSKI Mieczyslaw, F/Lt, POW, VM, CV+3bars (0-1-1)
P703060 ZACHAREWICZ Roman F/Sgt.
P1698 ZAJDEL Stanislaw, F/O
P76779 ZAKRZEWSKI Leopold, F/Lt, (1-0-0)
P1634 ZBROZEK Jerzy, F/O, (1-1-0)
ZIELONKA Kazimierz, P/O
P1823 ZOLCINSKI Marian, P/O, (0-0-1)
P76715 ZURAKOWSKI Janusz, S/Ldr, BoB, VM, CV+2bars (3-1-1)
P781185 ZYCH Stanislaw, W/O, CV+2bars
P783200 ZYGARLICKI Ludwik
Pozostawiam w oryginale.
Dowódcami dywizjonu 316 byli:
15 lutego 1941 – 10 sierpnia 1941 – kpt. Juliusz Frey
11 sierpnia 1941 – 14 listopada 1941 – kpt. Wacław Wilczewski
15 listopada 1941 – 4 czerwca 1942 – kpt. Aleksander Gabszewicz
5 czerwca 1942- 28 grudnia 1942 – kpt. Janusz Żurakowski
29 grudnia 1942 – 15 września 1943 – kpt. Marian Trzebiński
16 listopada 1943 – 26 czerwca 1944 – kpt. Paweł Niemiec
27 czerwca 1944 – 6 września 1944 – kpt. Bohdan Arct
7 września 1944 – 5 lipca 1945 – kpt. Zygmunt Drybański
6 lipca 1945 – 10 września 1945- kpt. Michał Cwynar
11 września 1945 – 12 grudnia 1946 kpt. Paweł Niemiec
18 czerwca dywizjon został przeniesiony na lotnisko w Colerne. Oto wykaz lotnisk, na których dywizjon stacjonował:
22 lutego 1941 – Pembrey
18 czerwca 1941 – Colerne
2 sierpnia 1941 – Church Stanton
13 grudnia 1941 – Northolt
23 kwietnia 1942 – Heston
31 lipca 1942 – Hutton Cranswick
13 marca 1943 – Northolt
22 września 1943 – Acklington
12 lutego 1944 – Woodvale
24 kwietnia 1944 – Coltishall
1 lipca 1944 – West Malling
11 lipca 1944 – Firston
27 sierpnia 1944 – Coltishall
2 października 1944 – Andrews Field
16 maja 1945 – Coltishall
15 sierpnia 1945 – Andrews Field
5 listopada 1945 – Wick
10 marca 1946 – Hethel
Od 13 grudnia 1941 roku dywizjon wchodził w skład 1. Polskiego Skrzydła Myśliwskiego i latał na samolotach typu Supermarine „Spitfire” Mk-VB. 19 grudnia uczestniczył w locie nad St. Omer. 10 kwietnia Polacy odnieśli cztery pewne zwycięstwa, trzy prawdopodobne oraz uszkodzili trzy maszyny wroga. Dywizjon odnosił zwycięstwa, ale nie obyło się bez strat. Niestety, piloci często ginęli bez walki, w wypadkach lotniczych. Od 13 marca 1943 roku piloci latali na „Spitfire” Mk-IX. Od tej pory zaczęli operować nad Francją i Belgią, głównie w celu osłaniania wypraw bombowych. We wrześniu dywizjon przydzielono do Air Defense of Great Britain. W połowie kwietnia 1944 roku sprzęt został ponownie zmieniony na North American „Mustang” Mk-III. Dywizjon 316 aktywnie uczestniczył w wyprawach nad Francję, a podczas inwazji na Normandię osłaniał wojska inwazyjne. 25 kwietnia dywizjon wziął udział w wyprawie na Berchtesgaden. Rozwiązano go 12 grudnia 1946 roku.
Statystyki:
Wykonano 8198 lotów bojowych w czasie – 15 831 godzin bojowego nalotu; zestrzelono samolotów – na pewno 45 i 1/2, prawdopodobnie 19, uszkodzono – 21. Zestrzelono 74 bomby V-1.
