Josip Broz Tito (1892-1980) – jugosławiański działacz komunistyczny, polityk oraz przywódca bałkańskiego ruchu oporu podczas II wojny światowej. Wieloletni dyktator Jugosławii.
Urodził się 7 maja 1892 roku w chorwackiej miejscowości Kumrovec. Był siódmym z kolei dzieckiem Franja i Marii Broz. Jego korzenie ze strony ojca i matki sięgały Chorwacji oraz Słowenii. W 1910 roku został członkiem partii socjaldemokratycznej. W czasie I wojny światowej służył w armii austriackiej. W 1915 roku trafił do niewoli rosyjskiej, co zapoczątkowało jego służbę w Armii Czerwonej, którą rozpoczął w 1918 roku. Po dwóch latach został członkiem Komunistycznej Partii Jugosławii. Za działalność rewolucyjną władze tego kraju więziły Josipa. W 1934 roku wszedł on w skład Biura Politycznego Komitetu Centralnego KPJ, rozpoczynając używanie pseudonimu-nazwiska 'Tito’ (przydomek ten stał się wkrótce jednym z członów jego nazwiska). W 1937 roku został sekretarzem generalnym partii. W kwietniu 1941 roku hitlerowskie Niemcy rozpoczęły wojnę przeciw Jugosławii. Wkrótce kampanię rozstrzygnęli na swoją korzyść żołnierze Wehrmachtu. Tito rozpoczął działalność konspiracyjną, organizując poważne siły ruchu oporu. Pod tym względem partyzantka jugosłowiańska była jedną z największych i najlepiej zorganizowanych w Europie. W 1943 roku, z inicjatywy Josipa Tito, powstała Antyfaszystowska Rada Wyzwolenia Narodowego Jugosławii, a jej przewodniczącym został pomysłodawca przedsięwzięcia. W latach 1943-45 AVNOJ pełniła rolę tymczasowego rządu, który podjął się walki z okupantem. Działaniami swymi Tito wiązał aż 20 dywizji niemieckich i włoskich, skupiając 500 tys. żołnierzy podziemia. Do końca 1944 roku oddziały marszałka (taki stopień uzyskał w 1943 roku) wyzwoliły niemal cały kraj, wypierając wojska Państw Osi. Po zakończeniu II wojny światowej władzę w wyzwolonej Jugosławii przejęła partia komunistyczna, a sam Tito rozpoczął marsz do pełni władzy w kraju. Stosując represje komuniści utrwalali system rządów na Bałkanach. 29 listopada 1945 roku Tito został premierem oraz ministrem obrony narodowej. Jako polityk starał się osiągnąć równowagę między Wschodem i Zachodem oraz prowadzić rządy niezależne. Dlatego też w 1947 roku popadł w konflikt z Józefem Stalinem. Spór z sowieckim dyktatorem doprowadził do powstania titoizmu, który objawiał się prowadzeniem samodzielnej polityki komunistów jugosłowiańskich, bez porozumienia z Moskwą. W 1953 roku Tito objął urząd prezydenta. W tym samym roku w Jugosławii wprowadzono nową konstytucję. W 1957 roku współtworzył ruch państw niezaangażowanych. Po śmierci Stalina polityka Kremla wobec Jugosławii nieco złagodniała, mimo to Tito starał się pozostawać na uboczu i nie mieszać swojego państwa w interesy radzieckie. W czasie jego rządów przeprowadzono reformy struktur państwowych i partyjnych. Aby ustabilizować gospodarkę, zaciągał kolejne pożyczki, co w efekcie przyczyniło się do rozbicia gospodarczego Jugosławii, choć początkowo przynosiło zamierzone efekty. W 1974 roku Tito został dożywotnim prezydentem. Tak naprawdę sprawował rządy dyktatorskie, otoczony kordonem wiernych mu współpracowników. Jego polityka wewnątrzpaństwowa opierała się na tłumieniu w zalążku wszelkich konfliktów narodowych oraz buntów. Zmarł 4 maja 1980 roku w Lublanie. Jego ciało pochowano w Belgradzie.
