Philippe Pétain (1856-1951) – marszałek francuski, polityk, szef rządu Vichy, jeden z głównych działaczy francuskich podczas I i II wojny światowej.
Urodził się 24 kwietnia 1856 roku w Cauchy-a-la-Tour w prowincji Pas de Calais. Urodził się w średnio zamożnej rodzinie, dla której podstawą była praca na roli. Pierwsze nauki pobierał w lokalnej szkółce, a następnie uczęszczał do szkoły katolickiej. W 1876 roku wstąpił do armii francuskiej i następnie rozpoczął edukację związaną z wojskiem i militariami. Rok po zaciągnięciu się do armii, znajduje miejsce we francuskiej elitarnej szkole wojskowej w Saint-Cyr. Następnie rozpoczyna pięcie się po szczeblach wojskowej kariery. W 1890 roku zostaje mianowany kapitanem. Dopiero w dziesięć lat później dosłużył się rangi majora. W 1911 roku zostaje pułkownikiem i obejmuje dowodzenie nad 33. pułkiem piechoty w Arras. Podczas I wojny światowej początkowo nie pełnił żadnej ważnej funkcji. Umożliwiła mu ona dalsze awanse, gdyż już w sierpniu mianowano go generałem brygady. Szerszej publice dał się poznać z bohaterskiej obrony twierdzy Verdun, którą dowodził. W czasie jej trwania został dowódcą Grupy Armii „Środek”. Brał również udział w bitwie nad Marną w charakterze dowódcy dywizji. 15 maja 1917 roku został Wodzem Naczelnym Armii Francuskiej. Po zakończeniu wojny stał się francuskim bohaterem narodowym. Mianowano go marszałkiem. W latach 1918-31 wszedł w skład Najwyższej Rady Wojennej, w której pełnił rolę wiceprzewodniczącego (w tym samym okresie pełnił funkcję generalnego inspektora armii). Następnie, w 1934 roku, w składzie Najwyższej Rady Obrony Narodowej. W 1934 roku został ministrem wojny. Wpływ jego założeń taktycznych niepoślednio odbił się na francuskiej linii obrony podczas II wojny światowej. Był współtwórcą projektu Linii Maginota, która rozciągała się na granicy z Niemcami, tworząc pas „nie do przebycia”. Defensywny charakter taktyki Philippe’a Pétaina sprawił, iż w maju 1940 roku, kiedy to III Rzesza uderzyła na Francję, armia francuska praktycznie nie przechodziła do ofensywy. Wróćmy jednak do lat trzydziestych. Wtedy też Pétain wykładał na akademii w Ecole Supérieure de Guerre. W latach 1939-40 znalazł się w Hiszpanii, gdzie wysłano go jako ambasadora francuskiego. Dopiero w maju 1940 roku (17 maja) powrócił do kraju, aby wejść w skład rządu P. Reynauda – został wicepremierem i ministrem stanu. 16 czerwca zastąpił on Reynauda i objął funkcję szefa Rady Ministrów, szybko podejmując rokowania z Niemcami. 22 czerwca podpisał kapitulację swojego kraju, uważając, iż sytuacja jest beznadziejna, a dalsza walka niemożliwa. Po zawieszeniu broni Pétain stanął na czele rządu Vichy – marionetkowego państwa, którego terytorium obejmowało część dawnych ziem Francji. Szybko rozpoczął kampanię zwalczania przeciwników jego polityki. Republika Vichy za rządów Pétaina niewiele znaczyła na światowej scenie politycznej, będąc całkowicie zależną od polityki niemieckiej. Mimo iż sterowany przez Niemców, Pétain starał się nie wciągać swojego kraju do aktywnego wspierania III Rzeszy poprzez zaczepne działania wojsk. W czasie sprawowania rządów w Vichy sformował on cztery gabinety. 11 listopada 1942 roku republikę zajęły wojska niemieckie, co było bezpośrednią odpowiedzią na anglosaskie lądowanie w Afryce Północnej. W związku z tym rząd Pétaina przestał istnieć, choć teoretycznie nadal pełnił on funkcję głowy państwa Vichy. We wrześniu 1944 roku, a więc w ponad trzy miesiące po lądowaniu aliantów w Normandii, został przeniesiony przez Niemców do Belfortu, a następnie do Sigmaringen. Towarzyszyli mu niektórzy w jego współpracowników. Po zakończeniu wojny przebywał jeszcze w Szwajcarii, po czym zdecydował się na powrót do Francji, gdzie przygotowano mu proces. 15 sierpnia 1945 roku wyrokiem sądowym został skazany na śmierć. Wyrok ten nie został jednak wykonany, gdyż uznano jego wcześniejsze zasługi dla dobra państwa i zwrócono uwagę na podeszły już wiek. Charles de Gaulle, który objął ster rządów we Francji, zamienił mu karę na dożywotnie więzienie na wyspie Ile d’Yeu położonej u zachodniego wybrzeża Francji. Pétain zmarł 23 lipca 1951 roku w Port-Joinville na tejże wyspie. Jedne z jego ostatnich słów dotyczyły miłości, jaką obdarzył swoją ojczyznę. Do dzisiaj pozostaje postacią mocno kontrowersyjną, która z jednej strony walczyła o wolność swego narodu, a z drugiej zdecydowała się na kolaborację z wrogiem okupującym Francję.
Awansował:
– 26 czerwca 1911 roku – pułkownik
– 30 sierpnia 1914 roku – generał brygady
– 20 kwietnia 1915 roku – generał dywizji
– 21 listopada 1918 roku – marszałek Francji
Odznaczony:
– Légion d’honneur: Chevalier, Officier, Commandeur, Grand Officier, Grand Croix
– Médaille militaire
– Croix de Guerre
– Médaille Interalliée de la Victoire
– Médaille Commémorative de la Grande Guerre
– Médaille Coloniale
– Distinguished Service Medal
Zdjęcie tytułowe: Philippe Pétain i Pierre Laval (Wikipedia, domena publiczna).
