Niezbędnym elementem trwałości władz polskich po zakończeniu kampanii wrześniowej było odtworzenie władz na emigracji. Te, by uzyskać międzynarodowe poparcie i legitymację do działania, zabiegały o uznanie przez przedstawicieli rządów innych krajów. O powszechnym wsparciu dla Polskiego Rządu świadczy postawa mocarstw zachodnich, w tym Stanów Zjednoczonych. 30 września 1939 roku sekretarz stanu Cordell Hull wystosował oświadczenie, […]

Jeszcze w trakcie trwania kampanii wrześniowej polscy wojskowi przystąpili do budowania struktur podziemnej armii. 26 września do gen. Juliusza Rómmla, dowódcy garnizonu stolicy, dotarł mjr Edmund Galinat, który przybył do Warszawy z Rumunii na rozkaz marsz. Rydza-Śmigłego. Wiózł ze sobą rozkaz podpisany przez Naczelnego Wodza i datowany na 17 września 1939 roku, w którym Rydz-Śmigły […]

Przejęcie władzy na ziemiach polskich przez funkcjonariuszy niemieckich i stworzenie nowej administracji pociągnęło za sobą daleko idące przeobrażenia w systemie prawa obowiązującego od tej pory na terenach wcielonych do Rzeszy i wchodzących w skład GG. 26 listopada 1940 roku minister sprawiedliwości Rzeszy wydał dekret organizujący sądownictwo powszechne na terenach wcielonych do Rzeszy. W okręgach i […]

Jednym z najważniejszych problemów natury prawnej była kwestia uznawania żołnierzy Polski Podziemnej za członków regularnych wojsk. Przepisy konwencji haskich nie były respektowane przez dowództwo armii niemieckiej. Wobec licznych zbrodni wojennych popełnionych już w pierwszych tygodniach trwania II wojny światowej, brutalnej okupacji i organizacji systemu eksterminacji na niespotykaną wówczas skalę władze polskie nie mogły oczekiwać, iż […]

Państwo Podziemne było niewątpliwie fenomenem na skalę światowa. Nie chodzi nawet o rozbudowane struktury i liczebność członków, ale o doskonałe zorganizowanie formalno-prawne, dzięki czemu mogło być ono traktowane jako emanacja polskiej państwowości utraconej w wyniku najazdu sił niemieckich i sowieckich we wrześniu 1939 roku. Można zatem założyć, iż jako przedstawiciele Rządu RP na Emigracji dowódcy […]

W momencie wybuchu wojny naczelne władze II RP rozpoczęły gorączkowe przygotowania do ewentualnej ewakuacji z zagrożonych terenów. Dlatego też prezydent Ignacy Mościcki, premier Felicjan Sławoj-Składkowski i Naczelny Wódz marsz. Edward Rydz-Śmigły najpierw opuścili Warszawę, by następnie udać się w kierunku granicy polsko-rumuńskiej, którą ostatecznie przekroczyli 17 września 1939 roku, wobec wkroczenia na ziemie polskie oddziałów […]

Dopełnieniem omówienia aspektów prawnych działalności Rządu RP na Emigracji są umowy wojskowe, które polskie władze zawierały z sojusznikami. Wcześniejsze rozważania na temat legitymacji oraz konstytucyjności zmian w odniesieniu do najwyższych organów państwowych II RP uzasadniają stwierdzenie, iż Rząd RP na Emigracji posiadał odpowiednie umocowanie, które umożliwiało mu zawieranie umów międzynarodowych w imieniu Rzeczypospolitej. Rozstrzygnięcie tej […]

W rozważaniach na temat podstaw prawnych działalności Polskiego Podziemia należy się odnieść do kluczowej dla wojskowej hierarchii sprawy podporządkowania rozkazom. Pierwsze tygodnie kształtowania organizacji podziemnych cechowały się utrudnieniami w przepływie informacji między potencjalnymi konspiratorami. Wiadomości adresowane do poszczególnych dowódców dochodziły z opóźnieniem, a nierzadko trudno było ustalić ich autentyczność. Sprawę komplikowała dodatkowo kwestia uznania władzy […]

Jednym z zarzewi konfliktu politycznego, który przerodził się w konflikt militarny była sprawa Wolnego Miasta Gdańsk (WMG). W 1939 roku III Rzesza kategorycznie zażądała przekazania obszaru pod zarząd niemiecki, na co nie chciała przystać dyplomacja II RP. Wcześniej Niemcy mieli nawet oferować Polakom sojusz polityczno-wojskowy. Nie brakuje opinii, iż sojusz z Berlinem mógł pozwolić na […]

Właściwie na wszystkich okupowanych terenach Niemcy zdecydowali się odtworzyć państwowe jednostki policyjne w oparciu o przedwojennych funkcjonariuszy. Strategia tworzenia Einhemische Polizei, a więc policji miejscowej, miała głębokie uzasadnienie organizacyjne. Tylko w ten sposób możliwe było wykorzystanie doświadczenia funkcjonariuszy znających teren i ludzi oraz podporządkowanie ich okupantowi poprzez stworzenie hierarchicznie zbudowanej struktury. Po zakończeniu działań wojennych […]