Organizacja „Wachlarz”

Powołanie do życia Związku Odwetu w kwietniu 1940 roku było pierwszym krokiem na drodze do stworzenia struktur Polskiego Podziemia prowadzących bieżącą działalność sabotażowo-dywersyjną przeciwko niemieckiemu okupantowi. Zintensyfikowanie działań tego typu nastąpiło po niemieckiej agresji na Związek Radziecki w czerwcu 1941 roku. W konsekwencji dowództwo polskiego ruchu oporu zdecydowało się na powołanie ,,Wachlarza” jako organizacji wchodzącej […]

Upadek komunizmu w Polsce – od protestów do „Solidarności”

Upadek komunizmu w Polsce był początkiem wielkich przemian, jakie dotknęły Europę w drugiej połowie XX wieku. Walka o wolność narodów Europy była długotrwałym procesem, na który w dużej mierze rzutowały wydarzenia w Polsce. Jednym z najważniejszych było niewątpliwie powstanie „Solidarności”. Nie ma wolności bez solidarności Latem 1980 roku przez Polskę przetoczyła się kolejna fala protestów […]

Uwarunkowania prawne komunistycznej cenzury

Pod wpływem opinii publicznej władza komunistyczna dopiero w 1981 roku uchwaliła ustawę regulującą działalność cenzury w Polsce. Wcześniej przepisy w tej kwestii wprowadzano w życie aktami prawnymi niższej rangi „po uważaniu” aktualnych ekip rządzących, dla których wolność słowa „wrogom ludu” nie przysługiwała. Początki cenzury w systemie prawnym Pierwszą regulacją dotyczącą cenzury cywilnej było powołanie 7 […]

Terror na okupowanych terytoriach

Brama do obozu koncentracyjnego w Auschwitz z napisem "Arbeit macht frei". Źródło: Wikimedia, domena publiczna.

1 września 1939 roku Niemcy rozpoczynają II wojnę światową nagłą agresją na Polskę. Choć Polacy spodziewali się, iż wróg wkrótce wkroczy od strony zachodniej granicy, nie sądzili, iż okupacja Rzeczpospolitej będzie tak bolesna. Oczywiście, wkroczenie wrogiej armii i porażka Wojska Polskiego doprowadziła naród do rozpaczy – któż jednak mógł się spodziewać, iż okupant będzie tak […]

Volkslisty i przymusowe wcielenia do niemieckiej armii

Mniejszość niemiecka w Łodzi wita wkraczających okupantów. Zdjęcie za: Wikipedia/IWM, domena publiczna.

Z perspektywy kilkudziesięciu lat łatwo jest szafować wyrokami i oskarżeniami kierowanymi pod adresem Polaków, których zmuszano do podpisywania niemieckiej listy narodowściowej. Ich społeczny odbiór przez lata był naznaczony posądzeniem o kolaborację z okupantem. Tymczasem rzeczywistość nie była tak czarno-biała. Niemiecka koncepcja germanizacji Słowo ,,folksdojcz” (z niem. ,,Volksdeutsch”, czyli etniczny, narodowy Niemiec) ma dzisiaj niemal wyłącznie […]

Tymczasowy Rząd Jedności Narodowej

Powołanie Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego w lipcu 1944 roku stanowiło poważne zagrożenie dla funkcjonowania legalnych władz polskich skupionych wokół emigracyjnego ośrodka w Londynie. Sowieci postawili sojuszników i Polaków przed faktem dokonanym, instalując na ziemiach polskich organ uzurpujący sobie prawo do reprezentowania narodu polskiego. Wobec przewagi militarnej Armii Czerwonej i coraz aktywniejszej działalności NKWD na ziemiach […]

Upadek idei

Gdy w maju 1944 roku do Moskwy przybywała pierwsza delegacja Krajowej Rady Narodowej, w pełni wyraziła ona swoje przywiązanie do Związku Radzieckiego. Uzurpowała sobie jednocześnie prawo do reprezentowania całości narodu polskiego, odrzucając tym samym legalność władz emigracyjnych. 28 maja KRN zostało uznane przez Związek Patriotów Polskich, a obie organizacje zasiadły teraz do rozmów z Sowietami, […]

Polskie przygotowania do wojny

Mimo prób porozumienia na drodze pokojowej górę wzięła zaborcza, imperialna polityka nazistowskich Niemiec, przekreślając szanse na uratowanie pokoju.

Przejęcie władzy siłą przez komunistów

Zainstalowanie władz komunistycznych w Polsce spotkało się z dużym oporem organizacji podziemnych, które przez lata toczyły walkę z niemieckim i sowieckim okupantem. Wobec brutalnej siły i ogromnej przewagi liczebnej przeciwnika słabnący ruch oporu nie był jednak w stanie stawić czoła nowemu najeźdźcy. PKWN przeciera szlak Powołanie Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego w lipcu 1944 roku stanowiło […]