Heinz Guderian

Heinz Guderian (1888-1954) – niemiecki wojskowy, generał, teoretyk wojskowości – autor książki dotyczącej wojny pancernej i zasady Blitzkriegu.

Urodził się 17 czerwca 1888 roku w Chełmnie. Pochodził z rodziny, w której nie było dużych tradycji militarnych, jednak jego ojciec był oficerem, co w dużej mierze przyczyniło się do obrania przez Heinza kariery wojskowego. W 1901 roku wstępuje do szkoły kadetów, później zmienia miejsce nauczania i wreszcie w 1907 roku kończy szkolenia, wstępując do pruskiej armii. Otrzymał przydział do 10. Hanowerskiego Batalionu Piechoty. W tym samym roku pobiera nauki w Szkole Wojennej w Metzu, kończąc je w grudniu i uzyskując stopień podporucznika. Od 1911 roku służył w 3. Batalionie Telegraficznym. W 1913 roku zmienił stan cywilny, poślubiając Margarete Goerne, z którą miał dwójkę dzieci. Jeszcze w tym samym roku odbył kolejne studium, uczęszczając do Akademii Wojennej w Berlinie. Naukę Guderiana przerwał wybuch I wojny światowej. Podczas konfliktu służył na froncie zachodnim, walcząc między innymi pod Marną, gdzie odznaczył się duchem bojowym i męstwem, za co nagrodzono go Krzyżem Żelaznym II Klasy. W 1915 roku awansował do stopnia kapitana i z takim też stopniem zakończył wojnę. Zajmował się przede wszystkim pracą w kompanii łączności, a następnie w sztabie. Podczas trwania konfliktu widział on działania czołgów, które zafascynowały go swoją mocą. Mimo iż maszyny póki co nie były w stanie stwarzać większego zagrożenia na froncie, Guderian słusznie rozpoznał w nich główną siłę nowoczesnej armii. Po zakończeniu I wojny światowej Guderian zdecydował się na pozostanie w okrojonej Reichswehrze, na którą zwycięskie mocarstwa nałożyły spore ograniczenia zawarte w traktacie wersalskim. Od 1922 roku pracował przy projekcie wykorzystania wojsk zmotoryzowanych do współpracy z piechotą. Jego fascynacja czołgami nadal pogłębiała się, choć Niemcom zabroniono posiadania jednostek pancernych. Źródłem informacji o tego typu maszynach były publikacje zachodnich wojskowych, w tym Charlesa de Gaulle’a, który w przyszłości stanie na czele państwa francuskiego. Przydało się Guderianowi szkolenie kadeckie, gdyż kładziony tam nacisk na języki obce procentował w przyszłości, a Niemiec mógł bez problemów korzystać z francuskich i angielskich pozycji, podejmując się nawet tłumaczenia na niemiecki. W latach 1924-27 pracował jako wykładowca, wiele publikując. Wreszcie jego zasługi doceniono w październiku 1927 roku, przydzielając go do Sztabu Instruktażowego Transportu Motorowego. W tym samym roku został awansowany do stopnia majora. Dwa lata później odbył wyprawę do Szwecji, gdzie zetknął się ze szwedzkimi czołgami i mógł osobiście przetestować maszynę. W lutym 1930 roku otrzymał nominację na dowódcę 3. Batalionu Zmotoryzowanego. Dzięki współpracy z Inspektorem Wojsk Zmotoryzowanych, Oswaldem Lutzem, Guderian mógł wcielać w życie swoje nowatorskie (jak na ten czas i miejsce działalności) koncepcje. Został także szefem sztabu Lutza, obejmując wkrótce pełnioną do 1931 roku przez przełożonego funkcję. Otrzymał także awans do stopnia pułkownika. Po dojściu Adolfa Hitlera do władzy następuje szybka reorganizacja armii, a od listopada Lutz i Guderian obejmują pełnione w Inspektoracie stanowiska w Dowództwie Wojsk Pancernych. Mimo niechęci Guderiana do nazistów, nadal pracuje on nad zwiększeniem potencjału niemieckich wojsk zmotoryzowanych. W 1935 roku obejmuje dowództwo nad 2. Dywizją Pancerną, ustępując miejsca w sztabie Friedrichowi Paulusowi. 1 sierpnia 1936 roku Guderian awansował do stopnia generała majora. 4 lutego 1938 roku przyszedł kolejny awans – został generałem porucznikiem. Otrzymał także dowództwo XVI Korpusu Armijnego. W międzyczasie jednak wydarzyło się coś, co przyniosło mu dużą sławę i uczyniło z niego jednego z najważniejszych teoretyków wojskowości okresu dwudziestolecia międzywojennego. W 1937 roku, mimo nawału pracy związanej z prowadzeniem 2. Dywizji Pancernej, napisał książkę dotyczącą działalności wojsk pancernych pt.: „Achtung, Panzer!”. Nakład szybko sprzedano, a autor zyskał dużą popularność, otrzymując także sporą ilość pieniędzy. W książce przedstawił najważniejsze założenia taktyki Blitzkriegu i wykorzystania wojsk zmotoryzowanych, w tym pancernych, we współpracy z piechotą. Jego koncepcje uwidoczniły się w dwa lata później, gdy Niemcy w ciągu miesiąca pokonały Polskę. Podczas pierwszych niemieckich podbojów – Anschlussu Austrii i aneksji Czechosłowacji – Guderian kierował poczynaniami wojsk pancernych, które de facto nie musiały być użyte w celu dokonania agresji. W listopadzie 1938 roku został Szefem Wojsk Szybkich. Podczas trwania kampanii wrześniowej Guderian objął dowództwo nad XIX Korpusem, który walczył pod Wizną, atakując na kierunku Brześcia. Bitwa pod Wizną przeszła do historii jako „polskie Termopile”, gdzie niewielki oddział pod dowództwem kpt. Raginisa zatrzymał dużą część korpusu pancernego Guderiana. Po zakończeniu kampanii w Polsce odznaczono go Krzyżem Rycerskim Krzyża Żelaznego. Następnie ze swoją jednostką wziął udział w kampanii francuskiej. Nacierał przez Ardeny, forsował Mozę już 13 maja. Jego błyskawiczne rajdy i niesubordynacja względem wyższego dowództwa o mały włos nie przyczyniły się do odebrania mu kierowania XIX Korpusem. Kolejny odniesiony sukces przyczynił się do wzrostu popularności generała i wzrostu zaufania względem jego umiejętności taktycznych i dowódczych. W lipcu 1940 roku został awansowany do stopnia general-oberst. Nic zatem dziwnego, iż podczas operacji „Barbarossa”, agresji przeciwko Związkowi Sowieckiemu rozpoczętej 22 czerwca 1941 roku, Guderian kierował kolejną wielką jednostką nazwaną Panzergruppe Guderian. I znowu odnosił niesamowite wręcz sukcesy, prąc przed siebie jak burza i uzyskując od Hitlera kolejne odznaczenie – Krzyż Rycerski Krzyża Żelaznego z Liśćmi Dębu. W październiku powierzono mu 2. Armię Pancerną, z którą ruszył na Smoleńsk. Niestety, wyższe dowództwo nie zezwoliło mu na zaatakowanie Moskwy, która w konsekwencji nie została przez Niemców zdobyta. Guderian, znowu wykazując się niesubordynacją, miał ostre starcie z feldmarszałkiem von Kluge, za co odebrano mu dowództwo i przeniesiono do rezerwy już w grudniu 1941 roku. Do łask i do służby przywrócony został 1 marca 1943 roku, zostając Generalnym Inspektorem Wojsk Pancernych. Przyczynił się do rozbudowy i unowocześnienia jednostek pancernych, podejmując się współpracy z ministrem do spraw uzbrojenia, Albertem Speerem. 21 lipca 1944 roku został mianowany szefem sztabu Oberkommando des Heeres (Naczelne Dowództwo Wojsk Lądowych) i na tym to stanowisku pozostał do 28 marca 1945 roku, kiedy to znowu popadł w konflikt z Hitlerem. Zwolniony, do końca wojny pozostawał bez przydziału. 10 maja 1945 roku został aresztowany przez amerykańskich żołnierzy 7. Armii. Nie postawiono mu jednak zarzutów. Podczas procesu przed Międzynarodowym Trybunałem Wojskowym w Norymberdze wystąpił w charakterze świadka. Po wojnie wstąpił do organizacji kombatanckiej, opublikował mającą cechy autobiografii i wspomnień książkę „Wspomnienia żołnierza”. Zmarł 14 maja 1954 w Schwangau na terenie ówczesnego RFN-u.