Kalendaria II wojny światowej – rok 1939

Wrzesień 1939

  • 1 września – o 4.45 rozpoczyna się uderzenie wojsk niemieckich na Polskę. Pancernik „Schleswig-Holstein” otwiera ogień na polską Składnicę Tranzytową na Westerplatte, dając tym samym symbolicznie początek II wojnie światowej.
  • 3 września – Wielka Brytania i Francja, wywiązując się z sojuszniczych zobowiązań, wypowiadają wojnę III Rzeszy. Polacy świętują przystąpienie do walk sprzymierzeńców z zachodu.
  • 7 września – załoga na Westerplatte kapituluje po siedmiu dniach walki. Pierwsze jednostki niemieckie pojawiają się pod Warszawą.
  • 8 września – gen. Kutrzeba, dowódca Armii „Poznań” decyduje się na uderzenie na niemieckie jednostki w rejonie rzeki Bzury, aby utrudnić przeciwnikowi natarcie na stolicę.
  • 9 września – rozpoczyna się bitwa nad rzeką Bzurą. Polacy odnoszą sukces podczas pierwszych dni starcia. Niemcy szybko opanowują sytuację, nadciągają posiłki Wehrmachtu.
  • 12 września – konferencja przywódców państw alianckich na Zachodzie. Wynikiem spotkania w Abbeville jest decyzja, iż Francuzi i Brytyjczycy nie podejmą działań, które odciążyłyby walczących Polaków.
  • 14 września – bitwa nad rzeką Bzurą wygasa, Polacy zmuszeni są do rozproszenia. Niektórzy podejmują się przebijania do oblężonej Warszawy.
  • 17 września – polski rząd przekracza granicę rumuńską. Armia Czerwona wkracza w granice Polski, rozpoczynając kampanię po stronie jednostek niemieckich. W uzasadnieniu Sowieci podają informację o objęciu w obronę mniejszości ukraińskich i białoruskich.
  • 18 września – polskie władze zostają internowane na terenie Rumunii.
  • 19 września – po zaciętych i wyczerpujących walkach pada Kępa Oksywska.
  • 22 września – obrońcy Lwowa kapitulują przed żołnierzami Armii Czerwonej. Rozpoczyna się bitwa o Tomaszów Lubelski, która kończy się 27 września przegraną Polaków.
  • 27 września – gen. Michał Karaszewicz-Tokarzewski zapoczątkowuje podziemną działalność państwa polskiego, tworząc Służbę Zwycięstwu Polski.
  • 28 września – kapituluje Warszawa. W Moskwie podpisany zostaje układ o przyjaźni i granicach – sygnatariuszami Joachim von Ribbentrop i Wiaczesław Mołotow.
  • 29 września – kapitulują obrońcy twierdzy Modlin.
  • 30 września – we Francji rozpoczyna działalność nowy Rząd Polski.

Październik 1939

  • 2 października – z powodu wyczerpania możliwości i bezsensowności dalszych działań kapituluje załoga Półwyspu Helskiego.
  • 4 października – trwają zacięte walki w rejonie Kocka, gdzie bój toczy Samodzielna Grupa Operacyjna „Polesie” pod dowództwem gen. Franciszka Kleeberga.
  • 5 października – kapituluje jednostka gen. Kleeberga, koniec kampanii wrześniowej. Do Warszawy przybywa Adolf Hitler, gdzie odbywa się uroczysta defilada. ZSRR zawiera układ sojuszniczy z Łotyszami.
  • 8 października – Hitler podpisuje dekret o przyłączeniu do Rzeszy części ziem polskich zagarniętych podczas kampanii wrześniowej.
  • 10 października – układ sojuszniczy pomiędzy ZSRR a Litwą. Litwini obejmują w posiadanie okręg wileński.
  • 12 października – powstaje Generalne Gubernatorstwo z Hansem Frankiem na czele.
  • 14 października – niemiecki okręt podwodny „U-47” zatapia brytyjski pancernik „Royal Oak”.
  • 18 października – Armia Czerwona wkracza do Estonii i rozpoczyna okupację tego kraju.
  • 26 października – na mocy dekretu A. Hitlera oficjalnie proklamowano utworzenie Generalnego Gubernatorstwa.
  • 27 października – aresztowanie prezydenta Warszawy, Stefana Starzyńskiego.
  • 28 października – Lwów i Ukraina Zachodnia zostają przyłączone do terytorium Ukraińskiej SRR.

Listopad 1939

  • 1 listopada – Sowieci wcielają do terytorium ZSRR wschodnie ziemie Polski.
  • 6 listopada – Niemcy rozpoczynają operację „Sonderaktion Krakau”, która zostaje wymierzona w pracowników krakowskiego Uniwersytetu Jagiellońskiego. Dodatkowo trwają represje względem inteligencji krakowskiej.
  • 7 listopada – gen. Władysław Sikorski zostaje mianowany Naczelnym Wodzem.
  • 8 listopada – Adolf Hitler uchodzi z życiem z zorganizowanego na niego zamachu w Monachium.
  • 11 listopada – profesorowie Katolickiego Uniwersytetu Lunelskiego (KUL) zostają aresztowani przez Niemców.
  • 13 listopada – poza granicami Polski proklamowane zostaje powstanie Związku Walki Zbrojnej, który ma przejąć ciężar walki na terenie okupowanej Rzeczypospolitej.
  • 18 listopada – Polski Rząd na Emigracji podpisuje z Brytyjczykami układ morski.
  • 22 listopada – Polski Rząd na Emigracji przenosi się z Paryża do francuskiej miejscowości Angers.
  • 26 listopada – wypowiedzenie fińsko-radzieckiego paktu o nieagresji przez stronę sowiecką.
  • 30 listopada – rozpoczęcie Wojny Zimowej. Armia Czerwona atakuje Finlandię.

Grudzień 1939

  • 4 grudnia – oficjalnie powstaje Związek Walki Zbrojnej, którego kierownictwo zostaje powierzone generałom Stefanowi Roweckiemu i Michałowi Karaszewiczowi-Tokarzewskiemu przebywającym w okupowanej Warszawie.
  • 9 grudnia – były premier Polski, Ignacy Paderewski, powołuje do życia Radę Narodową w Paryżu.
  • 19 grudnia – na dno idzie niemiecki pancernik „Admiral Graf Spee” zatopiony przez własną załogę. Wcześniej okręt ten był ścigany przez jednostki brytyjskiej Royal Navy, które zmusiły go do zawinięcia do portu w Montevideo na terenie Urugwaju.
  • 26 grudnia – Niemcy dopuszczają się masowego mordu na 107 mieszkańcach wsi Wawer i Anin. Jest to odwet za zabicie dwóch niemieckich żołnierzy, którzy padli ofiarą napadu bandytów.