Kalendaria II wojny światowej – kampania włoska 1944

Styczeń 1944

  • 6 stycznia – 34. dywizja, po ciężkich walkach, zajmuje miasto San Vittore.
  • 11 stycznia – kończą się przygotowania Francuskiego Korpusu Ekspedycyjnego do ofensywy nakazanej przez gen. Clarka.
  • 12 stycznia – natarcie 34. dywizji na Cervaro nie przynosi skutku, wobec tego zapada decyzja o bombardowaniu miejscowości. W wyniku nalotu zostaje ona zrównana z ziemią. Rozpoczyna się natarcie Francuzów gen. Juina na kierunku Monna Casale.
  • 15 stycznia – Niemcy wycofują się z Monte Trocchio, które zostaje zajęte przez żołnierzy 34. dywizji. Francuska ofensywa dochodzi do głównych umocnień linii Gustawa.
  • 17 stycznia – w nocy rozpoczyna się natarcie 10. korpusu na linię rzeki Garigliano. 5. dywizja ponosi duże straty podczas próby desantu.
  • 18 stycznia – trwa ofensywa 10. korpusu – 8. i 9. batalion fizylierów zajmują Colle Salvatito. Gen. von Senger zwraca się z prośbą do Kesselringa, aby ten przysłał wsparcie jednostkom walczącym na linii Garigliano.
  • 19 stycznia – do końca dnia oczyszczony zostaje teren Minturno, które zajmuje 5. dywizja brytyjska. 46. dywizja dokonuje nieudanej próby przeprawy przez Garigliano i wycofuje się, odsłaniając centrum sił alianckich.
  • 20 stycznia – Niemcy wyprowadzają kontrnatarcie na szturmujących linię rzeki Garigliano Brytyjczyków. W nocy natarcie rozpoczyna 2. korpus, szturmując linię rzeki Rapido.
  • 21 stycznia – na front na rzece Garigliano przybywają dwie dywizje oddelegowane przez Kesselringa spod Rzymu. Na prawej flance alianckie siły gen. Juin przystępuje do ataku na umocnienia linii Gustawa. Atak zostaje powstrzymany przez Niemców w ciągu dwóch dni. Siły 2. korpusu tylko w nieznacznym stopniu przeprawiają się przez Rapido. Nieprzyjaciel rozpoczyna ich systematyczne wyniszczanie.
  • 22 stycznia – pod Anzio i Nettuno rozpoczyna się operacja „Shingle” – desant sił 6. korpusu gen. Lucasa, który ma do dyspozycji 50 tys. żołnierzy. Operacja zostaje przeprowadzona przy użyciu 5 krążowników, 24 niszczycieli, 238 barek desantowych, 62 innych jednostek. Dowództwo 5. armii decyduje się na wznowienie operacji przeprawiania przez Rapido w świetle dziennym. W nocy ofensywa zostaje wstrzymana i rozpoczyna się odwrót aliantów.
  • 23 stycznia – niemieckie uderzenie pozwala im zająć grzbiet Damiano.
  • 24 stycznia – pod Anzio 1. dywizja brytyjska kontynuuje natarcie i zajmuje Aprilia w dniu 25 stycznia. Tymczasem w ten sam rejon zostaje przetransportowana 14. armia gen. von Mackensena, która ma zniszczyć alianckie siły desantowe.
  • 25 stycznia – na froncie nad Rapido chwilowe zawieszenie broni – obie strony zbierają ciała zabitych i rannych. Wkrótce następuje wznowienie walk. Clark wysyła kolejne natarcie siłami francuskimi i 34. dywizji. 133. pułk utrzymuje niewielki przyczółek nad Rapido, trwa przeprawa skromnych sił pancernych. Francuzi zdobywają wzg. 470.
  • 26 stycznia – natarcie aliantów pod Anzio zostaje zatrzymane.
  • 29 stycznia – Francuzi zdobywają wzg. 862 nazywane przez nich „le Piton sans Nom”. Tego samego dnia zaczyna się wycofywanie wyniszczonych walką oddziałów gen. Juina.
  • 30 stycznia – Niemcy wzmacniają swoje siły w Cassino, przysyłając wsparcie z 90. dywizji grenadierów pancernych. Pod Anzio alianci nacierają na kierunku Cisterny, jednak nie udaje się im zająć miejscowości.

Luty 1944

  • 1 lutego – francuskim oddziałom udaje się zdobyć Colle Abate. Amerykanie zdobywają poniemieckie koszary, o które walki trwały od 25 stycznia. Zajęte zostają również Colle Maiola i Monte Castellone.
  • 3 lutego – pod Anzio strzelanie rozpoczyna niemiecka artyleria, co jest wstępem do kontrataku 14. armii.
  • 4 lutego – w pasie działania 34. dywizji amerykańskiej pogarsza się pogoda – śnieżyca uniemożliwia dalsze natarcie. Rosną straty spowodowane także kontuzjami nie odniesionymi w boju.
  • 6 lutego – chorujący gen. Tucker przekazuje dowództwo 4. dywizji indyjskiej gen. Dimoline’owi.
  • 7 lutego – ponowne natarcie 14. armii doprowadza wkrótce do wyparcia aliantów z rejonu Aprilii oraz Carroceto.
  • 10 lutego – Niemcy ostatecznie opanowują ważny strategicznie punkt 593.
  • 11 lutego – krótkotrwałe natarcie 34. dywizji, rozpoczyna się jej wycofywanie z frontu i zastępowanie oddziałami brytyjskimi.
  • 12 lutego – gen. Freyberg wystosował oficjalną prośbę o zbombardowanie klasztoru na Monte Cassino.
  • 14 lutego – od ósmej do dziesiątej przerwa walkach – obie strony zbierają rannych z pola bitwy nad Rapido. Alianckie samoloty zrzucają ulotki informujące o przygotowywanym bombardowaniu Monte Cassino i klasztoru.
  • 15 lutego – nalot alianckich bombowców na klasztor benedyktynów na Monte Cassino. 142 bombowce B-17 w pierwszej fali i 87 bombowców typu Mitchell i Marauder niszczy klasztor, gdzie ginie blisko 100 cywilów szukających schronienia w murach opactwa. Rusza pierwsze natarcie Korpusu Nowozelandzkiego, zatrzymane przez Niemców.
  • 16 lutego – batalion Sussex próbuje sforsować obronę wzgórza numer 593 na froncie pod Cassino. Pod Anzio Niemcy po raz kolejny zaciekle atakują. Udaje się im doprowadzić do wyrwy pomiędzy alianckimi jednostkami. W lukę wdzierają się niemieccy żołnierze. 45. dywizja aliancka jest zagrożona zniszczeniem.
  • 17 lutego – jednoczesny atak jednostek Korpusu Nowozelandzkiego. Zdobyte zostaje wzgórze 445. Nowozelandczycy oraz Hindusi ponoszą tak ciężkie straty, iż część jednostek wycofuje się. Na front pod Cassino dociera 78. dywizja „Battleaxe”.
  • 18 lutego – nadal trwają walki pod Cassino, aliantom nie udaje się zdobyć wzgórza 593.
  • 19 lutego – alianckie jednostki wycofują się spod Cassino, ciężkie straty obu stron.
  • 23 lutego – na froncie pod Cassino znaczne pogorszenie pogody. Deszcz uniemożliwia przeprowadzenie planowanego natarcia.
  • 24 lutego – planowany atak żołnierzy Freyberga zostaje odwołany z powodu fatalnych warunków atmosferycznych.
  • 29 lutego – niemiecka ofensywa pod Anzio. Głównym celem uderzenia jest amerykańska 3. dywizja piechoty. Po kilku dniach wyczerpujących walk na froncie panuje spokój.

Marzec 1944

  • 4 marca – na front pod Cassino przybywa 88. dywizja amerykańska, zastępując 5. dywizję brytyjską pod Minturno.
  • 14 marca – 575 bombowców oraz 200 myśliwców bombardujących dokonuje ponad trzygodzinnego nalotu na miasteczko Cassino. Przez przypadek zbombardowane zostaje miasteczko Valvori, gdzie ginie 140 cywilów. Po bombardowaniu rozpoczyna się ofensywa sił alianckich.
  • 15 marca – walki o miasto Cassino, w którym bronią się żołnierze z pułku niemieckiej 1. dywizji spadochronowej. Alianckie czołgi nie mogą przebić się do miasta. Ponownie zaczyna padać deszcz, utrudniając zadanie sprzymierzonym.
  • 16 marca – jedna z kompanii Gurkhów zajmuje Wzgórze Kata w rejonie Cassino, gdzie szybko napływają posiłki. Walki o punkt 236. Rajputana zajmują punkt 202. W mieście Nowozelandczycy przechodzą za drogę numer 6.
  • 19 marca – Freyberg rzuca do ataku czołgi zmierzające z Cairy na Monte Cassino. Niemcy szybko orientują się w podstępie i likwidują 12 czołgów nieprzyjaciela. Nowozelandczycy wycofują siły pancerne. Nie udają się także natarcia na klasztor oraz hotel Continental w Cassino.
  • 23 marca – siły Korpusu Nowozelandzkiego są na wyczerpaniu, w związku z czym gen. Freyberg wycofuje żołnierzy ze Wzgórza Kata i punktu 202. Korpus zostaje rozformowany.
  • 24 marca – spotkanie generałów Andersa i Leese’a, podczas którego 2. Korpusowi Polskiemu wyznaczone zostaje zadanie zdobycia Monte Cassino w zbliżającej się ofensywie.

Kwiecień 1944

  • 17 kwietnia – alianckie raporty na temat operacji „Diadem”.
  • 23 kwietnia – do Cassino wkracza 1. batalion Royal West Kent, aby trzymać fragment południowej części miasta.

Maj 1944

  • 5 maja – w sztabie 6. korpusu zapada decyzja o przeprowadzeniu akcji zaczepnej w chwili przełamania linii Gustawa przez pozostałe jednostki alianckie.
  • 11 maja – rusza natarcie aliantów na linię Gustawa – ostrzeliwanie niemieckich pozycji przez artylerię. Tymczasem po stronie niemieckiej gen. Senger udaje się na urlop do Niemiec.
  • 12 maja – o 1.00 w nocy do boju o przełamanie linii Gustawa ruszają siły lądowe. 2. Korpus Polski nie zdołał utrzymać Wzgórza Widmo i 593 i wycofał się z dużymi stratami. W mieście sukcesy odnoszą Brytyjczycy.
  • 13 maja – francuskie natarcie zaskakuje Niemców i pozwala im zająć Monte Maio.
  • 14 maja – natarcie Francuzów w dół doliny Liri, skąd pospiesznie wycofują się Niemcy.
  • 17 maja – rusza drugie natarcie jednostek polskich – dywizji kresowej i karpackiej. Niemcy wycofują się z Monte Cassino.
  • 18 maja – Polacy z 2. Korpusu Polskiego zajmują wzgórze 593 oraz wkraczają na Monte Cassino, skąd wycofali się niemieccy spadochroniarze.
  • 23 maja – 2. Korpus Polski kontynuuje natarcie na kierunku Piedimonte, które jest jednym z głównych umocnień na linii Hitlera. Pod Anzio rusza aliancka ofensywa, która ma rozbić pierścień 14. armii gen. von Mackensena.
  • 25 maja – polski szturm na Piedimonte kończy się zdobyciem miasta przez 2. Korpus Polski. Linia Hitlera zostaje przełamana, a droga na Rzym otwarta. Tymczasem 6. korpusowi udaje się zająć Cisternę.
  • 26 maja – skrzydła 6. i 2. korpusu spotykają.
  • 31 maja – alianci zdobywają Frosinone.

Czerwiec 1944

  • 2 czerwca – Amerykanom z 5. armii udaje się zająć Valmontone. Inne jednostki z armii Clarka zajmują Valletri.
  • 3 czerwca – niemieckie jednostki wycofują się na północ od Rzymu, ogłaszając stolicę Włoch wolnym miastem.
  • 4 czerwca – 88. dywizja amerykańska wkracza do Wiecznego Miasta.
  • 5 czerwca – Amerykanie tryumfalnie wjeżdżają do Rzymu. Gen. Clark jest owacyjnie witany przez tłumy mieszkańców miasta.
  • 7 czerwca – pod naporem 5. armii amerykańskiej upadają Civitavecchia i Viterbo. Niemcy oddają je praktycznie bez walki.
  • 17 czerwca – Francuzi lądują na Elbie i opanowują wyspę po dwóch dniach walk, biorąc do niewoli niemiecki garnizon liczący 1800 żołnierzy.
  • 19 czerwca – 8. dywizja hinduska zdobywa Foligno, co pozwala aliantom wkroczyć do Perugii.
  • 28 czerwca – 8. armia rozpoczyna dwustronny atak na jezioro Trazymeńskie, które jest jedną z barier niemieckiej linii umocnień.

Lipiec 1944

  • 2 lipca – 5. armia zdobywa Cecina po ciężkich, dwudniowych walkach. Dywizją, która tego dokonuje jest 34. dywizja piechoty.
  • 3 lipca – oddziały amerykańskie i francuskie zajmują Sienę.
  • 8 lipca – pod naporem 1. dywizji pancernej upada Volterra.
  • 12 lipca – na front 5. armii przybywa amerykańska 91. dywizja piechoty.
  • 16 lipca – na odcinku 8. armii rozpoczynają się zacięte walki o Arezzo, które upada pod naporem Brytyjczyków dopiero 29 lipca.
  • 19 lipca – po dwutygodniowych zmaganiach 5. armia zajmuje Livorno. Tego samego dnia, na adriatyckim wybrzeżu, żołnierze 2. Korpusu Polskiego zdobywają Ankonę. Alianci szybko uruchamiają oba porty i wykorzystują je do przesyłania zaopatrzenia.

Sierpień 1944

  • 4 sierpnia – patrole brytyjskie z 8. armii wkraczają na przedmieścia Florencji. Południową część miasta zajmuje 6. dywizja pancerna. Tymczasem dowódcy 15. Grupy Armii, 5. armii i 8. armii spotykają się, aby ustalić taktykę działań na przedpolu linii gotyckiej.
  • 10 sierpnia – ostatnie jednostki niemieckie opuszczają Florencję i kontynuują marsz na północ w celu osiągnięcia nowych rubieży obronnych.
  • 15 sierpnia – 8. armia rozpoczyna przesuwanie jednostek na przedpola linii Gotów. Jest to przygotowanie do ofensywy. Operacja zostaje opatrzona kryptonimem „Olive”
  • 25 sierpnia – rusza ofensywa 8. armii przeciwko linii Gotów opatrzona kryptonimem „Olive”.
  • 30 sierpnia – jednostki kanadyjskie osiągają linię rzeki Folgia, gdzie znajduje się pas niemieckich umocnień.

Wrzesień 1944

  • 2 września – Niemcy są zmuszeni wycofać się za linię rzeki Foglia.
  • 3 września – 5. korpus rozpoczyna frontalny atak. Wkrótce uderzenie zostaje zatrzymane przez Niemców i padający ulewny deszcz.
  • 5 września – gen. Clark rozpoczyna przesuwanie wojsk 5. armii do głównych umocnień linii gotyckiej, celem przygotowania do ofensywy.
  • 6 września – 4. korpus amerykański zajmuje Luccę.
  • 10 września – na prawym skrzydle 15. Grupy Armii 2. korpus rozpoczyna natarcie na niemieckie pozycje na linii obrony 4. dywizji spadochronowej.
  • 12 września – 4 korpus amerykański wkracza do Pistoia. Brytyjska 1. dywizja pancerna i kanadyjska 5. dywizja pancerna wznawiają natarcie na Coriano. 34. i 91. dywizja piechoty z 5. armii rozpoczynają natarcie na niemieckie pozycje.
  • 14 września – 8. armii, po dwóch dniach krwawych i wyczerpujących walk, udaje się wreszcie zająć Coriano.
  • 18 września – Amerykanie, po sześciodniowych walkach, zdobywają przełęcz Il Giogo. Niemieckie kontrnatarcia zostają odparte. Udaje się także zajęcie Monticelli oraz Monte Altuzzo. Na linii natarcia 8. armii żołnierze brytyjscy docierają do linii rzeki Ausa.
  • 19 września – 1. korpus kanadyjski zdobywa San Fortunato.
  • 21 września – Niemcy dewastują Rimini i wycofują się na kolejną linię obronną opartą na rzece Uso.
  • 27 września – żołnierze 85. dywizji amerykańskiej zdobywają Monte Battaglia.

Październik 1944

  • 1 października – fatalne warunki atmosferyczne i rosnące straty powstrzymują Clarka od kontynuowania ofensywy na Imola. Generał decyduje się wstrzymać natarcie 91. dywizji drogą numer 65 na Bolonię. Zmiana na stanowisku głównodowodzącego 8. armią – gen. Leese wyjeżdża do Azji, a jego miejsce zajmuje gen. McCreery.
  • 4 października – natarcie 8. armii zostaje wstrzymane z powodu niesprzyjających warunków atmosferycznych.
  • 5 października – z Monte Battaglia wycofani zostają żołnierze 85. dywizji, a na ich miejsce zostaje przysłana brytyjska 1. Brygada Gwardii. Zmiany zachodzą także na kierunku natarcia na Bolonię, gdzie 88. dywizja podejmuje natarcie 91. dywizji.
  • 10 października – gen. Clark po raz kolejny mobilizuje swoich żołnierzy do ofensywy. Siły alianckiego lotnictwa rozpoczynają bombardowanie niemieckich jednostek.
  • 13 października – ofensywa 2. korpusu zostaje wstrzymana.
  • 15 października – w pasie działania 8. armii zostaje wyprowadzone natarcie na niemieckie pozycje.
  • 16 października – ponowne wznowienie działań w pasie natarcia 2. korpusu. Tym razem do boju rusza 34., 85. i 91. dywizja. Atak nie przynosi rezultatów.
  • 19 października – podczas kolejnej akcji ofensywnej żołnierzy gen. Clarka, 85. i 88. dywizji udaje się zdobyć Monte Grande. 34. i 91. dywizja nie zdołały wedrzeć się na silniej bronione Monte Adone i Monte Belmonte. 8. armia zdobywa Cesenę. Niemcy wycofują się nad Savio.
  • 22 października – 85. i 88. dywizja przypuszczają szturm na Monte Belmonte, wychodząc z Monte Grande. Niemiecka obrona odrzuca atak nieprzyjaciela.
  • 23 października – w wypadku samochodowym ranny zostaje feldmarszałek Kesselring. Jego stanowisko dowódcy Grupy Armii „C” przejmuje gen. Vietinghoff.
  • 25 października – niemiecka obrona na linii rzeki Ronco zostaje przełamana przez 8. armię.
  • 27 października – gen. Wilson wstrzymuje ofensywę we Włoszech.

Listopad 1944

  • 9 listopada – mimo przestoju na froncie, Brytyjczycy zajmują Forli.
  • 15 listopada – ponowna ofensywa 15. Grupy Armii.
  • 16 listopada – na linii natarcia 8. armii Niemcy cofają się za Montane.
  • 23 listopada – aliantom z 8. armii udaje się przekroczyć rzekę Cosina.

Grudzień 1944

  • 4 grudnia – Kanadyjczycy wjeżdżają do Ravenny, którą częściowo wyzwolili już włoscy partyzanci.
  • 7 grudnia – mija czas wyznaczony przez Alexandra na zdobycie Imola. Ofensywa 15. Grupy Armii nie może być dalej kontynuowana.
  • 15 grudnia – kolejne zmiany personalne w dowództwie aliantów. Marsz. Alexander zostaje dowódcą Śródziemnomorskiego Teatru Działań Wojennych, jego miejsce zajmuje gen. Clark, z kolei na miejsce Clarka przysłano gen. Truscotta.
  • 23 grudnia – Truscott wzmacnia siły 4. korpusu, spodziewając się niemieckiego uderzenia w tym rejonie.
  • 26 grudnia – niemiecka ofensywa na linie 4. korpusu. Przygotowani do niej alianci odpierają uderzenie.