Trudno dzisiaj nawet szacować ogrom zbrodni popełnionych przez Niemców na okupowanych ziemiach polskich. Jakiekolwiek wyliczenia są z góry skazane na porażkę wobec rozmiarów przemocy i indywidualnych aktów terroru wymierzonych w Polaków i polskie mienie.
Celowa polityka okupanta
Polityka Niemiec względem Polski była ściśle podporządkowana nazistowskiej doktrynie. Dla Polaków przewidziano w niej miejsce niewolników pracujących na rzecz niemieckiego przemysłu, a w dalszej kolejności narodu przeznaczonego do eksterminacji. W całym okresie okupacji Niemcy konsekwentnie realizowali politykę prześladowania ludności polskiej. Polaków masowo zmuszano do pracy, w tym wywożono do fabryk na terytorium III Rzeszy. Niemcy przejmowali ich dobytek. Mienie było konfiskowane, a Polaków dotyczyły zakazy posiadania wielu dóbr, zakazy poruszania się w miejscach publicznych, korzystania z instytucji kulturalnych, szkolnictwa wyższego. Obowiązywały ich godziny policyjne i konieczność podporządkowania się Niemcom w każdej dziedzinie życia. Prześladowania ze strony rozbudowanego aparatu terroru i represji z policją Gestapo na czele przybrały charakter masowych uwięzień, ulicznych łapanek (akcji, w czasie których Niemcy dokonywali zatrzymania losowo wybranych Polaków), rozstrzeliwań i pacyfikacji (eksterminacji całych miejscowości i grup społecznych na danym obszarze). Wobec uwięzionych stosowano tortury, często wyciągano odpowiedzialność zbiorową, także wobec rodziny, znajomych zatrzymanego oraz mieszkańców tej samej miejscowości.
Ogrom zbrodni
Los mieszkańców ziem wcielonych do III Rzeszy był podporządkowany zbrodniczej polityce nazistowskich Niemiec w zakresie wyzysku materialnego i pracowniczego Polaków. Przeświadczenie o gorszym rasowo pochodzeniu ludów słowiańskich obecne w doktrynie hitlerowskiej dawało przyzwolenie na pozbawienie Polaków większości praw – prawa do posiadania pojazdów mechanicznych oraz wielu przedmiotów codziennego użytku, prawa swobodnego wykonywania zawodu, korzystania z miejsc publicznych oraz instytucji kulturalnych. Polaków nieustannie represjonowano, zmuszano do podpisywania niemieckich list narodowościowych i deklarowania niemieckiego pochodzenia. Na terenach o silniejszych związkach historycznych z Niemcami Polaków masowo wcielano do niemieckiej armii. Był to element aktywnej germanizacji i wynaradawiania obywateli polskich. Od 1940 roku trwały również masowe wysiedlenia Polaków, które były realizacją polityki kolonizowania obszarów wschodnich przez niemieckich osadników. Polakom masowo odbierano dobytek i przerzucano do Generalnego Gubernatorstwa, gdzie nie mieli warunków do życia, w tym mieszkania i pracy.
Na terenie GG sytuacja wyglądała podobnie, przy czym Polaków traktowano jeszcze gorzej ze względu na przeświadczenie o braku możliwości ich skutecznej germanizacji. Powszechnie stosowano karę śmierci, często za błahe przewinienia przeciwko mieniu. Od 1943 roku Niemcy prowadzili także masowe łapanki, których podstawą stało się rozporządzenie gubernatora Hansa Franka. W konsekwencji pseudoprawnych przepisów ustalono parytet zabijania 10 Polaków w odwecie za śmierć 1 Niemca. Była to odpowiedź na działalność Polskiego Podziemia, które dokonywało zamachów na niemieckich funkcjonariuszy odznaczających się szczególnym okrucieństwem względem ludności cywilnej. Mimo masowych prześladowań Niemcom nie udało się złamać hartu ducha Polaków, którzy masowo angażowali się w działalność ruchu oporu.
Ogrom niemieckich zbrodni podkreślają również działania wymierzone w polskie wsie, w tym masowe pacyfikacje ludności i grabież mienia. Mieszkańców wsi zmuszano do oddawania na rzecz okupanta płodów rolnych w ramach tzw. kontyngentów, co uniemożliwiało utrzymanie gospodarstw i wyżywienie ludzi i inwentarza. Akcje eksterminacyjne objęły również polską inteligencję, duchowieństwo, urzędników, których fizycznie likwidowano jako element zaangażowany w działalność państwową, a przez to stwarzający możliwość działań niepodległościowych.
Niemcy masowo rabowali polskie dobra kulturalne, w tym dzieła sztuki. Zamknęli muzea, teatry i kina. Nie zezwolili na ukazywanie się polskiej prasy, wypuszczając jedynie propagandowe treści nazywane powszechnie ,,prasą gadzinową” (tzw. ,,gadzinówki”), w których szkalowali naród polski, gloryfikując osiągnięcia niemieckich nazistów. Konsekwentnie niszczyli polskie ośrodki naukowe, wywożąc sprzęt i materiały, zamykając polskie szkoły wyższe i nie zezwalając na wolną edukację obywateli.
Bilans?
Prześladowania ludności ze strony okupanta miały tak szeroki charakter, że ich omówienie wymagałoby przyjrzenia się tysiącom dyskryminujących i jawnie zbrodniczych aktów niemieckich działań. Szkody wyrządzone polskim obywatelom, gospodarce i kulturze są niemożliwe do oszacowania, a bilans okupacji nie zawiera się jedynie w 6 mln wymordowanych obywateli Polski, ale obejmuje także miliony pokrzywdzonych, poniżonych i wyniszczonych nieustannymi prześladowaniami w trakcie ponad pięciu lat brutalnej polityki niemieckiego agresora.
Fotografia tytułowa: egzekucja Polaków poprzez rozstrzelanie przeprowadzona przez Niemców w Bydgoszczy. Źródło: Wikipedia, domena publiczna.
