Tytuł – Okręty Reichsmarine i Kriegsmarine
Rok wydania – 2024
Autor – Ulf Kaack, Harald Focke
Wydawnictwo – Almapress
Liczba stron – 216
Tematyka – przekrojowa historia okrętów pływających pod banderą Reichsmarine i Kriegsmarine – opisy jednostek, dane techniczne oraz rozwój myśli technologicznej w latach 1921-1945.
Ocena – 7,0/10
Po dobrze przyjętej książce „Niemieckie okręty podwodne” Wydawnictwo Almapress słusznie postanowiło kontynuować tę część serii Panorama Techniki Wojskowej i sięgnąć po „Okręty Reichsmarine i Kriegsmarine”. Ponownie autorem jest Ulf Kaack, tym razem w parze z Haraldem Focke. Partnerstwo z Focke nie wpłynęło najwyraźniej istotnie na jakość lektury – trzyma ona poziom „Niemieckich okrętów podwodnych” napisanych samodzielnie przez Kaacka, co z jednej strony jest atutem (dobór zagadnień, kompleksowe, przekrojowe przedstawienie tematu), z drugiej potencjalnym mankamentem (spłycenie skomplikowanej historii rozwoju, powielanie faktów znanych).
Analogii jest oczywiście więcej. Na podkreślenie zasługuje przede wszystkim forma publikacji, w tym jej znakomita szata graficzna. To ogromny atut opracowania wyposażonego w dziesiątki zdjęć archiwalnych bardzo dobrej jakości, czytelne szkice i dane taktyczno-techniczne poszczególnych konstrukcji. Uzupełniają tekst podstawowy, którego zadaniem jest przede wszystkim kompleksowy opis historii rozwoju niemieckiej marynarki wojennej po I wojnie światowej. Opis tyleż kompleksowy co powierzchowny.
Kaack i Focke dokonują przeglądu poszczególnych typów okrętów, wskazując ich najważniejsze cechy konstrukcyjne i historię budowy. Całość zostaje uzupełniona odniesieniami do walk, jakie okręty prowadziły w trakcie II wojny światowej. To ledwie zasygnalizowanie historii ich służby (choć niektóre starcia słusznie wyodrębniono na osobnych stronach), najważniejsze fakty, w których brakuje miejsca na jakąś szerszą analizę. Te pojawiają się na etapie opisów procesów decyzyjnych i czynników wpływających na produkcję. Owszem, są one powierzchowne, ale wystarczające do zrozumienia ciągu przyczynowo-skutkowego od ograniczeń nałożonych po 1918 roku na Reichsmarine do odbudowy potęgi niemieckiej marynarki wojennej już pod szyldem Kriegsmarine. Pozwala to na zrozumienie, jak zmieniała się zasadnicza koncepcja i jakie czynniki wpływały na jej rozwój.
Skrótowe encyklopedyczne ujęcie nie pozwala natomiast na rozszerzenie narracji dotyczącej technikaliów. Kaack i Focke ledwie sygnalizują wybrane problemy i zróżnicowanie (np. różnice w wyposażeniu krążowników typu „Deutschland” obejmujące bliżej nieokreślone systemy radiolokacyjne, zespoły napędowe i uzbrojenie przeciwlotnicze). Czy jest to istotne z punktu widzenia tak pomyślanej (właśnie encyklopedycznej) publikacji? Oczywiście nie, ale już dla osób siedzących głęboko w temacie problemem będzie niski poziom wartości dodanej. Tej szukałbym w opisie mało znanych okrętów, choćby żaglowych okrętów szkolnych – chyba nie spotkałem się dotąd z ich charakterystyką nawet w przekrojowych opracowaniach.
Dlatego do lektury wartość podejść z realistycznymi oczekiwaniami. Kaack i Focke dokonują udanej syntezy, prezentując przede wszystkim wieloletnią perspektywę rozwoju niemieckiej marynarki wojennej na podstawie historii poszczególnych jednostek. Skróconej, to fakt, ale za to dobrze posegregowanie i usystematyzowanej w formie bogato ilustrowanej encyklopedii. Dla złapania perspektywy i uzupełnienia wiedzy będzie jak znalazł. Jeśli jednak szukamy szczegółów, zagłębienia się w detale i analizy historycznego kontekstu, trzeba sięgnąć po opracowania specjalistyczne.
Ocena – 7,0/10
