Niejako kontynuacją zaborczej polityki hitlerowskich Niemiec był atak na Danię i Norwegię w kwietniu 1940 roku. Po zajęciu Polski we wrześniu 1939 roku Niemcy szykowały się do ofensywy na zachodzie. Opanowanie wybrzeża Skandynawii zabezpieczało północną flankę oraz dawało duże możliwości instalacji baz lotniczych i morskich wykorzystywanych następnie w toku działań. Dodatkowo zajęcie Norwegii gwarantowało Niemcom dostęp do bogatych złóż surowców naturalnych i otwarcie na szlaki szwedzkiej rudy żelaza. W konsekwencji uderzenie opatrzone kryptonimem „Weserübung” miało charakter przede wszystkim strategiczny i nie było motywowane ideologicznie.
Nowa ofensywa III Rzeszy
O świcie 9 kwietnia niemieckie wojska rozpoczęły inwazję na Danię i Norwegię. Niemal na całej długości wybrzeża wysadzono liczne desanty, które miały opanować kluczowe punkty. Już po kilku godzinach poddała się Dania. Opieranie się wielokrotnie silniejszemu przeciwnikowi nie miało większego sensu, zwłaszcza w obliczu desantu w rejonie Kopenhagi i pojawienia się niemieckich bombowców nad stolicą. Zdecydowanie dłużej broniła się Norwegia. Niemcy sformowali silne wyprawy morskie, które miały wysadzić desanty w kilku miejscach. Wojska lądowe liczyły ok. 12 tys. żołnierzy wzmocnionych następnie w toku walk do ponad 80 tys. Dowództwo nad operacją objął gen. Nikolaus von Falkenhorst. Wsparcie zapewniało lotnictwo, które przeprowadziło udane lądowanie spadochroniarzy w rejonie Oslo i Stavanger. Pierwsze walki rozgorzały w rejonie Narviku, Trondheim, Bergen, Egersund, Kristiansand i Oslo. Wszędzie tam pojawiły się niemieckie siły inwazyjne.
Norweska obrona była oparta na ok. 50 tys. żołnierzy wspieranych głównie przez artylerię nadbrzeżną. To właśnie artyleria ostrzelała i zatopiła krążownik „Blücher”, który próbował zbliżyć się do wybrzeży Oslo. Wraz z okrętem na dno poszło ponad 3 tys. żołnierzy zgromadzonych na pokładzie. Uszkodzenia zanotowano na krążownikach „Karlsruhe” i „Königsberg”, które później dobili Brytyjczycy w wyniku udanych akcji okrętów podwodnych i lotnictwa. Ostatecznie jednak, nawet pomimo strat, desant sił niemieckich zakończył się spektakularnym sukcesem. Udało się im opanować wszystkie ważne punkty, w tym miasta Narvik, Trondheim, Bergen i Oslo. Norwegowie stawiali zacięty opór w Dombas, ale na całym froncie wycofywali się na wschód.
Próba pomocy i kapitulacja
Tragiczna sytuacja wojsk norweskich skłoniła aliantów do podjęcia decyzji o wysłaniu do Skandynawii korpusu ekspedycyjnego. Pod Namsos wylądował pierwszy desant brytyjsko-francuski. Siły te nie osiągnęły jednak sukcesów i już na początku maja zostały ewakuowane. Zdecydowanie lepiej wiodło się aliantom w rejonie Narviku. Już 10 kwietnia do tamtejszych fiordów zbliżyła się brytyjska marynarka, która w toku dwóch bitew morskich zniszczyła aż 10 niszczycieli wroga. Następnie wysadzono w tym rejonie desant sił francuskich i polskich z Samodzielnej Brygady Strzelców Podhalańskich, które w maju ruszyły do natarcia na Narvik zakończonego zdobyciem miasta pod koniec miesiąca. Wobec jednak trudnej sytuacji na froncie i ataku Niemiec na Francję siły te zostały ewakuowane na początku czerwca, co przesądziło o losach kampanii. 7 czerwca na pokładzie brytyjskiego okrętu Norwegię opuścił król Haakon VII wraz z członkami rządu.
Ostatecznie 10 czerwca 1940 roku Norwegia skapitulowała i znalazła się pod niemiecką okupacją. Na jej terytorium zainstalowano marionetkowe władze z Vidkunem Quislingiem na czele. Na emigracji powstał prężny ośrodek władzy, który podtrzymywał morale ludności cywilnej pozostałej w kraju. W samej Norwegii istniał także pokaźny ruch oporu, który wziął na siebie ciężar działań dywersyjnych przeciw okupantowi.
Łączne straty niemieckie w toku kampanii wyniosły nieco ponad 5 tys. zabitych, rannych i zaginionych, 3 krążowniki i 11 niszczycieli. Straty aliantów sięgały ponad 3700 zabitych oraz zniszczone lotniskowiec, 2 krążowniki i 10 niszczycieli.
Dodatkowe informacje na temat przebiegu kampanii norweskiej znajdziesz w wersji rozszerzonej materiału.
Fotografia tytułowa: żołnierze polskiej Samodzielnej Brygady Strzelców Podhalańskich podczas bitwy o Narwik. Źródło: Wikipedia, domena publiczna.
