Wiaczesław Mołotow (1890-1986) – przewodniczący Rady Komisarzy Ludowych, radziecki minister spraw zagranicznych, jeden z najważniejszych polityków II wojny światowej oraz najbliższych współpracowników Józefa Stalina. Naprawdę nazywał się Skriabin, Mołotow był pseudonimem, którego używał podczas pisania artykułów do prasy robotniczej, z czasem jednak stał się jego oficjalnym nazwiskiem.
Urodził się 9 marca 1890 roku w osadzie Kukarka. Był trzecim synem mieszczanina Michaiła Skriabina. Mołotow pochodził z zamożnej rodziny, dlatego też ojciec w pełni mógł pokryć wydatki związane z edukacją potomków, w tym i młodego Wiaczesława. W Kazaniu młody Mołotow ukończył szkołę realną, następnie kształcił się w szkole muzycznej. W czasie edukacji Mołotowa w Rosji panowały buntownicze i rewolucyjne nastroje, co powodowało, iż młodzież często samodzielnie sięgała po dzieła Marksa, aby douczać się w dziedzinie komunizmu. Podobnie było z młodym Wiaczesławem. Na początku XX wieku poznał Wiktora Tichomirnowa, który wtajemniczył go w arkana komunistycznej literatury oraz był wzorcem dla Mołotowa. Pod wpływem Wiktora Wiaczesław zdecydował się na przystąpienie do bolszewików w 1906 roku. Rok później Skriabin został aresztowany i osadzony w Wołgodzie. Po zakończeniu odsiadywania kary przyjechał do Petersburga, aby studiować na tutejszym Instytucie Politechnicznym. W czasie studiów Mołotowa bolszewicy rozpoczęli wydawanie pierwszej legalnej gazetki partyjnej – „Prawdy”. Jednym z jej inicjatorów był Tichomirnow, który wkrótce zaangażował Mołotowa do pracy przy redagowaniu pisma. W 1915 roku Aleksander Szlapnikow zorganizował Biuro Rosyjskie KC, w skład którego wszedł Wiaczesław Mołotow. Niestety, świetnie rozwijająca się kariera Mołotowa została przerwana przez powrót z zesłania prawdziwych przywódców partii. Niczym nie wyróżniający się Wiaczesław został zepchnięty na drugi plan. W 1918 roku objął zatem funkcję przewodniczącego Rady Gospodarki Narodowej Regionu Północnego. W następnym roku stał na czele ekipy zajmującej się odbudową gospodarki i organizacji sowieckich na Powołżu. W niedługi czas po tym Mołotow został odwołany ze stanowiska i na kilka miesięcy udał się na Ukrainę. Powodem były nieporozumienia między Wiaczesławem oraz miejscowymi działaczami. Po poważnych zmianach w kierownictwie partii w 1919 roku oraz jej reorganizacji w roku kolejnym do Mołotowa nareszcie uśmiechnęło się szczęście. Nowe władze wybrały Mołotowa do sekretariatu i do składu KC. Równocześnie Mołotow objął funkcję zastępcy członka Biura Politycznego. Na XI Zjeździe Partii po raz kolejny zreformowano sekretariat. Teraz w jego skład wchodzili Mołotow, Józef Stalin oraz Walerian Kujbyszew. Stalin nie zdecydował się na usunięcie Mołotowa, ponieważ nie widział w nim rywala na czołowe stanowiska. Wiaczesław wykazywał się niezwykłą pracowitością i gorliwością w wykonywaniu obowiązków, jednak nie miał talentów oratorskich oraz zdolności przyciągania do siebie tłumów robotników. Ponadto odznaczał się osobistą lojalnością wobec Stalina, co później być może uratowało mu życie. W latach dwudziestych to Mołotow stał się jednym z najbliższych współpracowników Stalina, który wkrótce objął przewodnictwo nad całą partią. Podążał za Stalinem niczym nieodłączny cień, zajmując się przede wszystkim pracami biurowymi oraz tzw. „robotą papierkową”. Wydał kilka książek, których główny temat stanowiły zagadnienia komunizmu. W 1929 roku Mołotow, czego można było się spodziewać, poparł Stalina w walce z prawicowym stronnictwem, za co Gruzin wyróżnił go stanowiskiem przewodniczącego Rady Komisarzy Ludowych, zwolnionym przez Aleksieja Rykowa. Pracę swoją Mołotow wykonywał aż nader gorliwie, choć i to nie uchroniło go od kłopotów w 1936 roku, kiedy to Stalin zapoczątkował tzw. „wielką czystkę”. Mołotow przez pewien moment wydawał się być zbędny Stalinowi, jednak po dłuższym okresie (prawie dwóch miesiącach) urlopu tego pierwszego, Stalin zdecydował się na „darowanie mu win”, które miał jakoby popełnić.
Teraz polityka Mołotowa, który nawet starał się interweniować u Stalina w sprawie rozstrzeliwanych bolszewików, zmieniła się diametralnie. Przestał on bowiem narażać się na niebezpieczeństwo, ściśle realizując wszystkie polecenia Stalina. Już w 1937 roku Mołotow rozpoczął podróże z polecenia Stalina, podczas których osobiście kierował represjami wobec podejrzanych członków partii. Gdy pod koniec lat trzydziestych zaczął narastać europejski kryzys dyplomatyczny spowodowany agresywną polityką III Rzeszy, Stalin postanowił wykonać krok w stronę zacieśnienia stosunków z Niemcami. W maju 1939 roku Litwinow, szef radzieckiego Ministerstwa Spraw Zagranicznych, został zwolniony ze stanowiska ludowego komisarza. Na jego miejsce Stalin wyznaczył Mołotowa, który jednocześnie pozostawał na stanowisku szefa rządu radzieckiego. Dzięki aktywnym działaniom zmierzającym do zacieśnienia stosunków radziecko-niemieckich, możliwe było podpisanie wspólnego porozumienia, paktu Ribbentrop-Mołotow, który pod taką nazwą zapisał się w historii ze względu na nazwiska sygnujących. Adolf Hitler, chcąc wykorzystać nadarzającą się do zrealizowania jego planów podboju Europy sytuację, postanowił wysłać do Moskwy Joachima von Ribbentropa, niemieckiego ministra spraw zagranicznych. 23 sierpnia ministrowie spraw zagranicznych obu krajów podpisali dokument, w którym zwarto szereg umów, przede wszystkim militarnych. Było to podstawą do rozpoczęcia II wojny światowej. 28 września, już po rozbiciu większości sił polskich, Mołotow i Joachim von Ribbentrop podpisali kolejny dokument – „Układ niemiecko-radziecki o przyjaźni i granicach”. 31 października Mołotow wygłosił tryumfalny referat, w którym kpiąco odnosił się do narodu polskiego oraz Anglii i Francji. Równocześnie polityka zagraniczna Sowietów skierowała się w stronę Finlandii. Z rządem fińskim prowadzono ciągłe rozmowy i rokowania na temat granic na Przesmyku Karelskim. Wkrótce wybuchła wojna radziecko-fińska zwana również Wojną Zimową. Polityka radziecka była od tego czasu nieco mniej aktywna. Z tego okresu warto zwrócić uwagę na nieudaną misję Mołotowa w Berlinie, kiedy to 12 listopada 1940 roku starał się uzyskać możliwość przystąpienia Sowietów do osi Berlin-Tokio-Rzym. Zbliżał się jednak największy kryzys w drugowojennej historii Związku Radzieckiego. 6 maja 1941 roku, na miesiąc przed wybuchem wojny niemiecko-radzieckiej, komisarzem spraw ludowych został sam Stalin. Mołotow z kolei został mianowany jego zastępcą. Po wybuchu wojny wszedł również w skład Państwowego Komitetu Obrony. Tak naprawdę Mołotow niewiele miał wspólnego z wojskiem, dlatego też nie zajmował się sprawami armii. Był przede wszystkim politykiem i taką też pracę wykonywał na międzynarodowej arenie dyplomatycznej. Dlatego też Wiaczesław Mołotow wziął udział we wszystkich konferencjach Wielkiej Trójki, a także konferencji założycielskiej Organizacji Narodów Zjednoczonych w San Francisco. Szczególne znaczenie w jego karierze miała konferencja ministrów spraw zagranicznych ZSRR, USA i Wielkiej Brytanii zorganizowana w dniach 19-30 października 1943 roku w Moskwie. Była ona wstępem do rozmów Wielkiej Trójki w Teheranie. Co ciekawe, politycy zachodni zgodzili się, aby to Mołotow przewodniczył konferencji moskiewskiej, co było sporym wyróżnieniem dla gospodarza rozmów.
Po wojnie Mołotow nadal zajmował się sprawami zagranicznymi ZSRR. Często wyjeżdżał do Stanów Zjednoczonych, brał udział w sesjach ONZ. W 1950 roku hucznie obchodzono sześćdziesiąte urodziny Mołotowa, którego uhonorowano Orderem Lenina. Jednakże w tym czasie Mołotow zaczął popadać w niełaskę Stalina, który stawał się coraz bardziej podejrzliwy wobec swojego otoczenia. Początkiem wrogich działań wobec niego było aresztowanie jego żony, Żemczużyny (swoją drogą, żonę zwrócono mu w dniu pogrzebu Stalina), oraz zwolnienie go ze stanowiska ministra spraw zagranicznych. Jego miejsce objął 4 marca 1949 roku Andriej Wyszyński. Po śmierci Stalina w 1953 roku i po poparciu ówczesnych kierowników partii przywrócono mu stanowisko ministra spraw zagranicznych. W 1957 roku został jednak ponownie od niego odsunięty ze względu na udział w spisku zmierzającym do obalenia Nikity Chruszczowa. Nowy przywódca Związku Radzieckiego postanowił pozbyć się konkurenta i odesłać go na odległą placówkę dyplomatyczną. Mianowano go zatem ambasadorem w Mongolii. W latach 1960-61 znalazł się w misji sowieckiej przy Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej w Wiedniu. W 1961 roku wykluczono go z partii komunistycznej. Powodem było ostre przemówienie na XXII Zjeździe KPZR. Zdenerwowany Chruszczow postanowił wysłać Wiaczesława Mołotowa na przedwczesną emeryturę. Okazało się, iż przynależność partyjną przywrócono mu dopiero w 1984 roku za sprawą Konstantina Czernienki, który przypomniał sobie o dawnym towarzyszu Stalina. Mołotow zmarł 8 listopada 1986 roku. Gazety radzieckie nie poświęciły temu wydarzeniu większej uwagi. Jedynie drobne artykuły upamiętniły mit legendarnego już zastępcy Stalina, o którym ludzie powoli zapominali. Jego pogrzeb odbył się na cmentarzu Nowodiewiczym. Mołotow odchodził do Stalina, będąc jednym z najstarszych żyjących wywrotowców z 1906 roku.
