Bolesław Bierut (1892-1956) – polityk, działacz komunistyczny, Prezydent RP oraz premier PRL, współtwórca Polski Ludowej i przewodniczący Krajowej Rady Narodowej. Właściwie Bolesław Biernacki, „Bierut” to pseudonim. Używał również pseudonimów „Tomasz” i „Janowski”.
Urodził się 18 kwietnia w Rurach Jezuickich, niedaleko Lublina. Pochodził z rodziny chłopskiej. Wkrótce przeniósł się wraz z rodzicami do Lublina, aby tam rozpocząć edukację. Nie udało mu się jednak ukończyć szkoły, gdyż już w 1905 roku został z niej usunięty z powodu aktywnego udziału w strajkach. Szkoła, do której uczęszczał, kierowana była przez miejscową kurię i istnieją przypuszczenia, iż Bierut miał stać się duchownym. W młodości pracował jako zecer. Następnie kształcił się na wieczorowych kursach handlowych. W 1912 roku rozpoczął karierę polityczną, wstępując do Polskiej Partii Socjalistycznej-Lewica. Głosił tezy niezgodne z koncepcjami władz polskich, wchodził w konflikt z prawem. W czasie I wojny światowej zmuszony był do ukrywania się pod przybranym nazwiskiem Bielak. Jego aktywność polityczna skłoniła go do podjęcia współpracy z Komunistyczną Partią Polski (KPP), do której wstąpił w 1918 roku. W latach dwudziestych zwrócił swą postawą uwagę Moskwy, gdzie kilkakrotnie wzywano go na szkolenia. Szeroko zakrojona działalność Bieruta została szybko nagrodzona, gdyż w latach 1925-27 pełnił on funkcję członka Komitetu Centralnego KPP. Ze względu na rewolucyjne poglądy i kwestionowanie konstytucyjnego porządku państwa Bolesław Bierut był kilkukrotnie aresztowany. W 1927 roku kształcił się w moskiewskiej Międzynarodowej Szkole Leninowskiej. W 1930 roku został skierowany jako agent Kominternu do Bułgarii, skąd przedostał się do Austrii oraz Czechosłowacji. W 1932 roku ponownie znalazł się w kraju, aby tam rozpocząć pracę na stanowisku sekretarza Komitetu Okręgowego KPP w Łodzi. Ponownie aresztowany przez polskie władze, został skazany na 7 lat więzienia. Aresztowanie nastąpiło 11 grudnia 1933 roku. Proces przeciągał się, a wyrok skazujący zapadł dopiero w lutym 1935 roku. W 1938 roku wypuszczono go na mocy amnestii. Paradoksalnie więzienie uchroniło go przed represjami, gdyż stalinowskie czystki przeczekał z dala od ich epicentrum. Ostatecznie w 1938 roku Komunistyczna Partia Polski została rozwiązana. W 1939 roku Bierut podjął się pracy w charakterze księgowego w Warszawie.
Po rozpoczęciu II wojny światowej postanowił udać się na terytoria opanowane przez Armię Czerwoną. W czasie okupacji pracował w Mińsku, gdzie znowu zmienił tożsamość, podając się za Białorusina. Pracował tam dla NKWD. Wcześniej zdecydował się na przyjęcie radzieckiego obywatelstwa przy jednoznacznym zrzeczeniu się obywatelstwa polskiego. Sowieckie władze postanowiły wykorzystać potencjał polityczny Bieruta i jego ślepe oddanie dyrektywom płynącym z Moskwy. W lipcu 1943 roku został przerzucony do Polski, wchodząc w skład Polskiej Partii Robotniczej. Został członkiem Komitetu Centralnego ugrupowania. Na miejscu szybko popadł w konflikt z aktywnym działaczem PPR-u, Władysławem Gomułką, który sprzeciwiał się ślepemu posłuszeństwu względem Kremla i wprowadzaniu ustroju komunistycznego na wzór radziecki w Polsce. Gdy 31 grudnia 1943 roku utworzono Krajową Radę Narodową, Bierut został jej przewodniczącym. Cały czas prowadził cichą wojnę z Gomułką, śląc donosy do Moskwy na partyjnego kolegę. Jednocześnie uczestniczył w przygotowaniach do utworzenia Rządu Tymczasowego. W sierpniu udał się do Moskwy, gdzie spotkał się ze Stanisławem Mikołajczykiem, głównym pretendentem do objęcia stanowiska premiera w nowym gabinecie. Do kolejnego spotkania obydwu polityków reprezentujących wrogie sobie obozy doszło w październiku 1944 roku, ponownie w Moskwie. Nie uzyskano jednak porozumienia. Sowieci nie zamierzali paktować z reprezentantami Rządu Emigracyjnego i wobec sprzyjającej im sytuacji geopolitycznej 1 stycznia 1945 powołali Rząd Tymczasowy. W kwietniu 1945 roku Bierut uczestniczył w rozmowach ze Stalinem i asystował przy podpisywaniu układu o przyjaźni między Polską a Związkiem Radzieckim. W czerwcu 1945 roku ponownie przyjechał do Moskwy, gdzie ustalono skład nowego gabinetu Tymczasowego Rządu Jedności Narodowej. 28 czerwca Bierut oficjalnie podał do wiadomości skład rządu i sam stanął na jego czele. W grudniu 1945 roku Zjazd PPR wybrał go członkiem Biura Politycznego partii. 5 lutego 1947 roku został wybrany przez Sejm Ustawodawczy na urząd Prezydenta Polski. Funkcję tę sprawował do faktycznego zlikwidowania urzędu mocą Konstytucji Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej z lipca 1952 roku. W okresie prezydentury wykonywał polecenia Moskwy i doprowadził do ostatecznej rozprawy z Władysławem Gomułką, który został pozbawiony funkcji i aresztowany. 22 grudnia 1948 roku Bierut został przewodniczącym Komitetu Centralnego utworzonej z połączenia PPR i PPS Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. Od 21 listopada 1952 roku do 18 marca 1954 roku pełnił urząd premiera Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej.
Jego rządy najłatwiej określić jako okres represji względem opozycji i piętnowania drugowojennego podziemia. Odpowiadał za prześladowania żołnierzy Armii Krajowej, był bezwzględny w zwalczaniu antykomunistycznej opozycji. Z tego względu jest współodpowiedzialnym za politykę prześladowań oraz zbrodnie. To pod jego nadzorem kształtowana była polityki Polski w pierwszym okresie po zakończeniu wojny. Starał się lansować wytyczne programu odbudowy gospodarczej, która przyniosła mizerne skutki. Zmarł 12 marca 1956 roku w Moskwie podczas XX Zjazdu KPZR. Narosło wiele kontrowersji wokół jego śmierci. Podejrzewa się, iż być może było to dobrze przygotowane morderstwo człowieka, który sam odpowiadał ze śmierć kilku tysięcy ludzi i komunisty, który bez wahania wykonywał polecenia Kremla, stosując gwałt i przemoc wobec własnego narodu. Jego faktycznym następcą został Władysław Gomułka, który został zwolniony z więzienia na fali politycznej odwilży.
