25 listopada 1941 r. niemiecki U-Boot U-331 dowodzony przez Hansa-Dietricha Freiherra von Tiesenhausena przeprowadził wyjątkowo udaną akcję, podczas której zatopił brytyjski pancernik HMS „Barham” typu Queen Elizabeth. Sukces ten był tym ważniejszy, że dzięki niemu siły Royal Navy na Morzu Śródziemnym zostały znacznie osłabione, a przewagę w pancernikach na tym teatrze działań morskich zyskała włoska Regia Marina. Dlatego też zatopienie „Barhama” wzbudziło duże uznanie nie tylko wśród Niemców, lecz także u Włochów. Dokładnie opisał to J. Valerio Borghese, wówczas dowódca włoskiego okrętu podwodnego „Scirè” (za: „Morskie diabły”):
„Była doskonała widoczność, gdy Tiesenhausen zobaczył w peryskopie trzy okręty wojenne, płynące w szyku torowym – w odstępie 500 metrów jeden od drugiego. Dowódca okrętu podwodnego, który szedł w zanurzeniu z maksymalną prędkością, rozpoczął manewr zbliżenia do okrętu płynącego na czele szyku. Udało mu się przekroczyć pierścień eskorty złożony z niszczycieli, podszedł całkiem blisko i wystrzelił cztery torpedy z aparatów dziobowych. Z odległości 400 metrów nie mogły chybić. Torpedy trafiły w komory amunicyjne i okręt wyleciał w powietrze. Szczątki poleciały w niebo, a po niecałych pięciu minutach Barham zniknął pod powierzchnią wody, zabierając ze sobą ponad 800 ludzi.
Jednak sytuacja okrętu podwodnego nie sprzyjała świętowaniu zwycięstwa. Z jakiegoś powodu, być może dlatego, że okręt nagle wyzwolił się od ciężaru czterech torped, wypłynął na powierzchnię i poruszając się siłą inercji, znalazł się niedaleko dziobu [HMS] Valianta, płynącego na drugim miejscu w szyku torowym. Pancernik otworzył gwałtowny ogień, jednak dzieliła ich tak niewielka odległość, że U-331 znalazł się poza strefą rażenia.
Tiesenhausenowi, dzięki szczęściu służącemu marynarzom, udało się cudem uniknąć staranowania. Zanurzając okręt, prześliznął się parę metrów przed dziobem pancernika i ukrył pod wodą. Zdołał wrócić do bazy nieuszkodzony.
Ta ciężka strata w listopadzie 1941 zredukowała Flotę Brytyjską Morza Śródziemnego do dwóch pancerników. Były to: Queen Elizabeth i Valiant. I to w okresie, kiedy flota włoska posiadała 5 pancerników, w tej liczbie: Doria, Vittorio Veneto i Littorio, to znaczy trzy zmodernizowane i dwa nowo zbudowane. Nigdy – ani wcześniej, ani później Włochy nie posiadały takiej liczby pancerników.”
Bibliografia: J. Valerio Borghese, „Morskie diabły”.
Fotografia tytułowa: brytyjski pancernik HMS „Barham”. Źródło: Wikimedia, domena publiczna.
Marek Korczyk
