Podczas II wojny światowej korzystano z lekkich moździerzy, które zapewniały bezpośrednie wsparcie walczącej piechocie. Do broni tego typu zaliczały się włoskie moździerze Brixia Mod. 35, które zyskały popularność zwłaszcza podczas walk partyzanckich.
Moździerze Brixia Mod. 35 były produkowane w latach 1935-1943. Miały kaliber 45 mm, szybkostrzelność rzeczywistą rzędu 8-10 strzałów na minutę oraz masę ok. 16 kg. Były przy tym dość poręczne, a do ich obsługi wystarczało dwóch żołnierzy. Ich skuteczność różnie oceniano. Skarżono się na ich skomplikowaną konstrukcję oraz za małą siłę rażenia, chwalono za to dość dobrą szybkostrzelność oraz mobilność.
Moździerze te zostały użyte bojowo w zasadzie we wszystkich kampaniach wojennych toczonych wówczas przez armię Królestwa Włoskiego. Ich chrzest bojowy przypadł na wojnę włosko-abisyńską z 1935 roku, a potem część z nich użyto w czasie hiszpańskiej wojny domowej (1936-1939). Następnie, w związku z wybuchem II wojny światowej, moździerze Brixia skierowano na różne fronty, na których walczyli Włosi.
Ze względu na swoje cechy – mały kaliber lecz duża mobilność – największą popularność zdobyły podczas walk w Jugosławii i Grecji, gdzie po inwazji państw Osi rozgorzały walki typu partyzanckiego. Co ciekawe, moździerze Mod. 35 były używane zarówno przez siły włoskie skierowane do zwalczania partyzantów, jak i przez samych partyzantów walczących z Włochami i Niemcami. Partyzanci podczas walk zdobywali bowiem włoskie moździerze i wcielali do swoich oddziałów, ponieważ zapewniały one cenne bezpośrednie wsparcie dla piechoty. Podobnie zresztą postępował włoski ruch oporu, korzystający ze zdobycznych moździerzy Brixia w latach 1943-1945.
W ramach ciekawostki można dodać, że moździerze Brixia Mod. 35 były używane także przez Niemców, którzy nadali im oznaczenie 4.5 cm GrW 176(i). Sama ich służba w armii włoskiej trwała także przez przeszło pięć lat po zakończeniu II wojny światowej – ostatecznie wycofano je w 1950 roku.
Fotografia: włoscy żołnierze z lekkim moździerzem kal. 45 mm Brixia Mod. 35 podczas walk w Jugosławii (front serbski) w 1944 roku. Źródło: Narodowe Archiwum Cyfrowe.
Marek Korczyk
