Mimo iż niemieccy naziści za jednego z głównych wrogów uważali komunistów, nie przeszkodziło im to w porozumieniu się ze Związkiem Radzieckim. Zbliżenie między dwoma totalitarnymi państwami nastąpiło w drugiej połowie lat trzydziestych XX wieku. Było wyrazem pragmatyzmu i rozwiązaniem doraźnym, które odwlekało spodziewany konflikt i starcie dwóch ideologii. W geopolitycznych realiach okresu bezpośrednio poprzedzającego II wojnę światową sojusz umożliwiał wspólne działania przeciwko Polsce uznawanej przez oba totalitaryzmy za wroga stojącego na przeszkodzie realizacji imperialnej polityki agresji.
Sojusz totalitaryzmów
Od maja 1939 roku Niemcy i Sowieci zabiegali o zbliżenie gwarantujące bezpieczeństwo przy planowanych przez oba państwa agresjach militarnych. W sierpniu 1939 roku sygnowano wstępne porozumienie o współpracy ekonomicznej i wymianie handlowej. Następnie 23 sierpnia 1939 roku w Moskwie doszło do podpisania paktu o nieagresji, który został rozszerzony o tajny protokół regulujący podział stref wpływów między III Rzeszę a Związek Radziecki. Oba państwa zobowiązały się do współdziałania przeciwko Polsce, a następnie wspólnego zaboru jej terytorium. Granicę miała wyznaczać linia rzek San-Wisła-Narew (potem zmodyfikowano ją na San-Narew-Pisa). Dodatkowo Związek Radziecki uzyskał zapewnienie o możliwości swobodnego kształtowania polityki w odniesieniu do krajów bałtyckich, w tym Łotwy, Estonii i Finlandii, co w praktyce oznaczało przyzwolenie na zabór tych ziem. Od nazwisk sygnujących porozumienie polityków (ministrów spraw zagranicznych III Rzeszy i ZSRR Joachima von Ribbentropa i Wiaczesława Mołotowa) zostało ono nazwane paktem Ribbentrop-Mołotow.
Przeciwko Polsce
1 września 1939 roku niemieckie armie zaatakowały Polskę. 17 września 1939 roku działania sojusznika wsparły wojska Armii Czerwonej. 28 września 1939 roku w Moskwie podpisano ,,Traktat o granicach i przyjaźni”, który uzupełnił i zmodyfikował postanowienia paktu Ribbentrop-Mołotow. Konsekwencją sygnowanych porozumień była ścisła współpraca totalitarnych państw w pierwszym okresie trwania II wojny światowej. Sojusz zakończył niemiecki atak na Związek Radziecki w czerwcu 1941 roku.
Bezpośrednią reakcją na podpisanie paktu Ribbentrop-Mołotow było sygnowanie w Londynie sojuszu polsko-brytyjskiego 25 sierpnia 1939 roku. Umowa nie przyniosła jednak pozytywnych efektów w postaci zdecydowanej interwencji strony brytyjskiej w momencie agresji sił niemieckich i sowieckich przeciwko Polsce we wrześniu 1939 roku.
Zdjęcie tytułowe: 23 sierpnia 1939 roku w Moskwie. Od lewej stoją: szef działu prawnego niemieckiego MSZ Friedrich Gauss, niemiecki minister spraw zagranicznych Joachim von Ribbentrop, Józef Stalin oraz ludowy komisarz (minister) spraw zagranicznych ZSRR Wiaczesław Mołotow. Źródło: Wikipedia, domena publiczna.
