W okresie Wielkiej Wojny z lat 1914-1918 armia francuska korzystała z samochodów pancernych Peugeota, skonstruowanych w dwóch wariantach. Pierwszy z nich – Peugeot AM – był uzbrojony w karabin maszynowy Hotchkiss Model 1914 kal. 8 mm. Drugi – Peugeot AC – był uzbrojony w działko Hotchkiss M1887 kal. 37 mm. Bazę dla obu tych wariantów stanowiły podwozia Peugeota 18 CV.
Początki pancernych Peugeotów w armii francuskiej sięgały już 1914 roku. Ich początkowe wersje miały założone jedynie fragmentaryczne płyty pancerne o grubości 5,5 mm. Wyprodukowano ok. 120 samochodów tego typu. Dopiero później skonstruowano większe i lepiej opancerzone pancerne Peugeoty, których pancerz był znacznie bardziej szczelny. Tych „ulepszonych” Peugeotów zbudowano 150. Łączna liczba tych samochodów pancernych wyniosła zatem ok. 270 egzemplarzy.
Intensywna służba opancerzonych Peugeotów miała miejsce właściwie tylko w 1914 roku. Od roku 1915 ich przydatność zaczęła maleć. Wynikało to z rozpoczęcia wojny okopowej na pełną skalę, co czyniło lekkie samochody pancerne niezbyt przydatną bronią. Wiele Peugeotów zostało zatem wycofanych lub utraconych w wyniku walk. Peugeoty były jednak – jak na owe czasy – dość szybkie. Osiągały prędkość maksymalną rzędu 40 km/h oraz miały zasięg 140 km. Korzystano z nich zatem głównie w celach patrolowych i w takiej roli sprawdzały się one dobrze.
Pod koniec wojny w 1918 roku pozostało jednak niewiele Peugeotów – jedynie 28 wciąż służyło w armii francuskiej. W tym momencie jednak rozpoczął się nowy, polski epizod tych samochodów. W 1920 roku 18 pancernych Peugeotów przekazano Wojsku Polskiemu w ramach pomocy w walce z bolszewikami. Zostały one skutecznie wykorzystane w ostatnich tygodniach walk wojny polsko-bolszewickiej. Po tym służyły w ramach wojska II RP aż do lat 30-tych, kiedy rozpoczęto ich wycofywanie. Nadal służyły jednak w Policji Państwowej a trzy z nich wzięły udział w walce z Niemcami we wrześniu 1939 roku. W polskiej nomenklaturze określano je jako Peugeoty 1918.
Nie było to jednak ostatnie użycie bojowe samochodów pancernych Peugeota. W 1918 roku cztery wozy tego typu Francja przekazała Królestwu Serbii (później Królestwo Jugosławii). Wzięły one udział w walkach z Niemcami z 1941 roku, kiedy to państwa Osi dokonały inwazji na Jugosławię.
Bibliografia: C. Bishop, „The Illustrated Encyclopedia of Weapons of World War I”.
Fotografia tytułowa: Peugeoty 1918 Wojska Polskiego podczas manewrów w 1932 roku. Na pierwszym planie widoczny Peugeot „Jadwiga” o numerze 1116. Wikimedia, domena publiczna.
Marek Korczyk
