Ważnym elementem organizowania oporu przeciwko okupantowi była działalność Kierownictwa Walki Cywilnej. Zostało powołane w marcu 1941 roku jako organ funkcjonujący przy Delegaturze Rządu na Kraj. W praktyce KWC było silnie uzależnione od delegatury i podziemnych władz wojskowych, bowiem pracami organu kierował pełnomocnik powołany przez delegata i dowódcę Związku Walki Zbrojnej (później Armii Krajowej). Nadzorował on głównie kwestie społeczne, współpracując ze Społeczną Organizacją Samoobrony, pełnił funkcje doradcze, koordynując wspólne wysiłki przeciwko okupantowi i wreszcie odpowiadał za część podziemnego sądownictwa zgromadzonego wokół Komisji Sądzących Walki Cywilnej. KWC organizowało również liczne akcje manifestacyjne i zbrojne wymierzone w okupacyjny aparat przymusu. Do jego obowiązków należała pomoc ludności polskiej pokrzywdzonej przez okupanta, jak również karanie przejawów kolaboracji, zdrady czy postaw antypolskich. Ludność cywilna podlegała formalnie jurysdykcji KWC i była zobligowana do podporządkowania się wytycznym organu, co zresztą wprost wyraził w odezwie Delegat Rządu na Kraj Jan Piekałkiewicz.
W ramach KWC powołano także Główną Komisję Walki Cywilnej, w skład której wchodzili przedstawiciele czterech największych podziemnych stronnictw politycznych – Polskiej Partii Socjalistycznej, Stronnictwa Ludowego, Stronnictwa Narodowego i Stronnictwa Pracy – które tworzyły wówczas Polityczny Komitet Porozumiewawczy. Delegowani do GKWC reprezentanci byli czynnikiem wpływającym na kształt działań KWC, ale również pełnili rolę inicjującą w stosunku do niektórych aktywności.
W całym okresie istnienia KWC kierował Stefan Korboński. W lipcu 1943 roku KWC zostało przekształcone w Kierownictwo Walki Podziemnej i formalnie została połączone z istniejącym do tej pory w ramach Armii Krajowej Kierownictwem Walki Konspiracyjnej. Od tego momentu koncentrowano się głównie na działalności sabotażowo-dywersyjnej oraz kontynuowaniu prac podziemnych sądów. KWP współpracowało blisko z Kierownictwem Dywersji (,,Kedywem”), osiągając znaczne sukcesy na polu akcji likwidacyjnych i odwetowych oraz odbijania więźniów. Stopniowo, wraz z wkraczaniem Armii Czerwonej na ziemie polskie, KWP traciło znaczenie, by przestać funkcjonować wraz z rozwiązaniem Armii Krajowej na początku 1945 roku.
Fotografia: Jan Piekałkiewicz (NAC).
