Operacje – litery ABC

A

• Acrobat – kontynuowanie alianckiej ofensywy w Libii do Trypolisu na przełomie 1941 i 1942 roku.
• Adler – z niemieckiego „Orzeł”. Kryptonim bombardowań Wysp Brytyjskich przez niemieckie lotnictwo w czasie bitwy o Wielką Brytanię (sierpień-październik 1940 roku). W efekcie Luftwaffe uległo RAF-owi, a III Rzesza nie dokonała planowanej inwazji na Wyspy Brytyjskie.
• Al Plan – plan japońskiej inwazji na Aleuty. Na początku czerwca 1942 roku japońskiej flocie udało się zająć wyspy Attu i Kiska po wcześniejszym zbombardowaniu amerykańskiej bazy Dutch Harbor.
• Alarich – plan niemieckiej ofensywy we Włoszech w 1943 roku. Zorganizowany w odpowiedzi na porozumienie, jakie zawarto między Włochami a koalicją aliantów w dniu 3 września 1943 roku.
• Anakim – plan aliantów, podjęty na konferencji w Casablance, dotyczący odzyskania Burmy i otwarcia drogi zaopatrzeniowej do Chin.
• Anthropoids – zamach na Reinharda Heydricha zakończony powodzeniem i przeprowadzony przez trzech cichociemnych zrzuconych na terenie okupowanych Czech. W wyniku operacji pozbawiono życia szefa SD Heydricha. Cel zamachu został ciężko ranny 27 maja 1942 roku i zmarł 4 czerwca w wyniku odniesionych obrażeń. W odwecie za dokonanie zamachu Niemcy przeprowadzili pacyfikację wsi Lidice i Leżaki.
• Anton – zajęcie przez Niemców 11 listopada 1942 roku nieokupowanej dotąd części Francji, co było bezpośrednią odpowiedzią na operację „Torch”.
• Anvil – zaplanowana na lipiec 1944 roku operacja lądowania wojsk alianckich na południu Francji. Efektem śmiałych planów było przeprowadzenie desantu w dniu 15 sierpnia 1944 roku pod zmienionym kryptonimem „Dragoon”.
• Apricot – przygotowanie lotnicze z 9 kwietnia 1945 roku, które zainicjowało wiosenną ofensywę 5. i 8. armii na froncie włoskim.
• Argument – operacja 8. i 15. armii lotniczej w dniach 20-25 lutego 1944 roku, której celem stały się niemieckie zakłady lotnicze.

B

• Baker – alternatywny plan operacji „Iceberg” (lądowania na Okinawie). Zakładał ewentualne zdobycie Wysp Kerama przez 2 Dywizję Piechoty Morskiej oraz desant na Wyspach Wschodnich z pominięciem Okinawy.
• Barbarossa – przeprowadzona z wielkim rozmachem operacja sił III Rzeszy, której celem stał się Związek Sowiecki. 22 czerwca 1941 roku ruszyła wielka ofensywa przeciwko dotychczasowym sojusznikom niemieckim. Pierwsza jej część przebiegała zdecydowanie na korzyść Wehrmachtu, Luftwaffe i Kriegsmarine, ponieważ Niemcy uzyskali element zaskoczenia i szybko posuwali się w głąb ZSRS. Następnie nastąpił zwrot w walkach, a stalinowskie wojska ruszyły do przeciwnatarcia, stopniowo wypierając agresora ze swojego terytorium. Zapoczątkowała kampanię radziecką.
• Battleaxe – próba przełamania sił niemieckich podjęta przez Brytyjczyków 15 czerwca 1941 roku na froncie północnoafrykańskim. Główne założenie, jakim było oswobodzenie Tobruku, nie zostało zrealizowane, a natarcie zakończyło się fiaskiem.
• Baytown – przeprawienie się sił 8. armii przez Cieśninę Messyńską 3 września 1943 roku.
• Belgradzka – przeprowadzona przez Armię Czerwoną wspieraną jugosłowiańskimi siłami partyzanckimi akcja mająca na celu wyzwolenie Belgradu. Stolica Jugosławii została zdobyta we wrześniu 1944 roku.
• Berlińska – zrealizowana w dniach 16 kwietnia – 2 maja 1945 roku operacja Armii Czerwonej oraz Ludowego Wojska Polskiego, której celem było zdobycie stolicy III Rzeszy, Berlina. W trakcie trwania oblężenia miasta Sowieci i Polacy pokonali kolejne linie obrony i wkroczyli do Berlina 1 maja. W dniach kolejnych trwało oczyszczanie stolicy zakończone kapitulacją III Rzeszy na lądzie, morzu i w powietrzu.
• Bertram – maskowanie wykorzystane przez Brytyjczyków przed drugą bitwą pod El Alamein.
• Bihacka – przeprowadzona na początku listopada 1942 roku przez partyzantów Josipa Broz Tito akcja zaczepna, w wyniku której wyzwolony zostały Bihać.
• Blackstone – lądowanie sił alianckich pod Safi w trakcie trwania operacji „Torch”.
• Blau – niemiecka operacja Grupy Armii „Południe” zainicjowana wiosną 1942 roku. Jej celem było opanowanie linii rzeki Don, a następnie uderzenie na Stalingrad i pola kaukaskie. Mimo początkowych sukcesów, nie udało się Niemcom opanować Stalingradu i utrzymać Kaukazu; spotkali się bowiem z silnym oporem radzieckim, który doprowadził do załamania ofensywy.
• Bluecoat – podczas trwania operacji „Overlord” mianem „Bluecoat” ochrzczono atak Brytyjczyków na Mount Pincon.
• Boardman – fałszywy plan zmylający dotyczący alianckiej ofensywy na Bałkanach we wrześniu 1943 roku jako wsparcie dla operacji desantowej pod Salerno.
• Bolero – plan przerzucenia sił amerykańskich do Wielkiej Brytanii w celu utworzenia drugiego frontu w 1942 roku. Wobec sprzeciwu Brytyjczyków operacji nie przeprowadzono w stopniu, w jakim to planowano, ograniczając jej rozmiary. W przyszłości „Bolero” stało się zalążkiem operacji „Overlord”.
• Brevity – akcja sił brytyjskich podczas kampanii afrykańskiej. Uderzenie, którego głównym celem było oswobodzenie Tobruku, w dniach 15 maja 1941 – 27 maja 1941 roku zakończyło się niepowodzeniem.
• Brushwood – lądowanie sil alianckich pod Fedala w trakcie trwania operacji „Torch”.
• Buckland – ofensywa 2. Korpusu Polskiego w kwietniu 1945 roku zakończona zdobyciem Bolonii.
• Burza – podjęty w 1944 roku przez Polskie Podziemie plan wyzwolenia wschodniej części okupowanych terytoriów Polski przed wkroczeniem na nie Sowietów. Realizowana w wielkim pośpiechu operacja powiodła się jedynie połowicznie – wobec braku sił i środków do jej prowadzenia Polacy ulegli przewadze Niemców, a następnie wkraczającej do Polski Armii Czerwonej, która Armię Krajową traktowała jako wrogów.

C

• Capri – kryptonim natarcia sił niemiecko-włoskich z dnia 6 marca 1943 roku, co doprowadziło do bity pod Madenina zakończonej zwycięstwem brytyjskiej 8. armii.
• Catchpole – plany desantu i opanowania atolu Eniwetok podczas inwazji amerykańskiej na Wyspy Marshalla na początku 1944 roku.
• Chariot – operacja przeprowadzona przez Brytyjczyków 26 marca 1942 roku. Jej celem było zniszczenie doku w St. Nazaire, poprzez staranowanie go okrętem HMS Campbeltown. Dzięki umiejętnemu przeprowadzeniu akcji udało się zniszczyć potężne wrota broniące dostępu do doku, co z kolei wykluczyło możliwość przyjęcia tam pancernika „Tirpitz”, dla którego jedynie St. Nazaire był odpowiednio wielkim dokiem naprawczym.
• Chicago – desant amerykańskiej 101. Dywizji Powietrznodesantowej w nocy z 5 na 6 czerwca podczas trwania operacji „Overlord”. W wyniku śmiało przeprowadzonej akcji amerykańskim żołnierzom udało się zająć szereg wyznaczonych przez dowództwo punktów.
• Cobra – podczas trwania operacji „Overlord” takim kryptonimem oznaczono atak amerykańskiej 3. Armii gen. Pattona. Przedsięwzięcie to zakończyło się całkowitym sukcesem aliantów.
• Compass – kontrofensywa brytyjska w Afryce, odpowiedź na atak wojsk włoskich pod koniec 1940 roku. Uderzenie to całkowicie zaskoczyło będących w przewadze liczebnej Włochów i zmusiło ich do wycofania. „Compass” okazał się być niezwykle szczęśliwym przedsięwzięciem gen. Archibalda Wavella, który dowodził siłami Wielkiej Brytanii. Sukcesy te odniesiono w grudniu 1940 roku siłami 4. hinduskiej dywizji piechoty i 7. brytyjskiej dywizji pancernej.
• Coronet – („Diadem”) plany operacji desantowej w rejonie Tokio. Amerykanie założeń tych nigdy nie zrealizowali, gdyż kampania na Pacyfiku została zakończona zanim zdołano je wdrożyć w życie.
• Countenance – operacja wojsk brytyjskich zainicjowana 25 sierpnia 1941 roku, której głównym celem było zajęcie południowej części Iranu. Zakończyła się sukcesem, dając Brytyjczykom dostęp do bogatych złóż ropy naftowej.
• Craftsman – główne natarcie 5. armii podczas wiosennej ofensywy we Włoszech w 1945 roku.
• Crusader – szereg operacji brytyjskich ochrzczonych kryptonimem „Crusader”, mających na celu odblokowanie twierdzy tobruckiej, która znajdowała się rękach niemieckich. Zaczęła się 18 listopada 1941 roku nagłym uderzeniem aliantów na twierdzę. Efektem dwutygodniowych zmagań było odparcie ataku przez broniących się Niemców, jednak zwycięstwo to okupili dużymi stratami – 167 czołgów i wozów bojowych, 600 zabitych, 1900 rannych i 2200 zaginionych.
• Cytadela – operacja niemiecka, której celem był Łuk Kurski. W efekcie doszło do bitwy pomiędzy wojskami pancernymi Niemiec i Związku Sowieckiego w dniach 5-16 lipca 1943 roku. Bitwa zakończyła się zwycięstwem Sowietów i w praktyce ostatecznie przesądziła o klęsce armii niemieckiej na wschodnim teatrze działań wojennych.