W 1941 roku w japońskich sztabach rozważano różne strategie związane ze skutecznym użyciem lotnictwa, zwłaszcza lotnictwa pokładowego. Zarys ważnej i kluczowej dla dalszych wydarzeń taktyki utworzył porucznik Minoru Genda, wówczas oficer sztabowy Pierwszej Floty Powietrznej. Strategia Gendy, zwana od jego nazwiska „gendaizmem”, zakładała koncentrację dużych sił lotniczych w jednym miejscu i obejmowała dwa zasadnicze elementy.
Pierwszy z nich zakładał zastosowanie dużych zespołów myśliwców w celu zdobycia panowania powietrznego nad obszarem na którym operować miały japońskie bombowce. To zwiększało ich bezpieczeństwo oraz skuteczność. W ramach drugiego elementu Genda zalecał z kolei, by koncentrować siły powietrzne z kilku lotniskowców na jednym odcinku taktycznym i zyskiwać tym samym przewagę oraz większe możliwości uderzeniowe. Te dwa założenia „gendaizmu” przyjęły się wśród japońskich planistów i stanowiły ważny element strategii w czasie wojny na Pacyfiku. Ich wyraźnym odzwierciedleniem było zmasowane uderzenie lotnicze na Pearl Harbor w grudniu 1941 roku.
Sam twórca tych metod, Minoru Genda (1904-1989), był postacią nietuzinkową. Karierę w marynarce rozpoczynał jako pilot myśliwski. Szybko okazało się, że posiada ogromny talent organizacyjny, a dowodzona przez niego jednostka zyskała miano „Cyrku Gendy”. Mimo doskonałych zdolności pilotażu, Genda zasłynął głównie jako taktyk. W 1934 roku jako oficer operacyjny Drugiej Połączonej Floty Lotniczej w Szanghaju odegrał dużą rolę przy wprowadzaniu nowych metod użycia dużych grup myśliwców dalekiego zasięgu. Ukończył także Wyższą Szkołę Marynarki Wojennej i przez dwa lata służył jako asystent japońskiego attache lotniczo-morskiego w Londynie. Następnie, dzięki dużemu doświadczeniu i zdobytej wiedzy, wypracował metody użycia dużych sił lotniczych, o których wspomniano wyżej. Tak powstała strategia „gendaizmu”.
Genda odegrał też jedną z kluczowych ról podczas tworzenia planu ataku na Pearl Harbor. Po II wojnie światowej nadal służył w japońskim lotnictwie. W latach 1959–1962 pełnił funkcję szefa sztabu Japońskich Powietrznych Sił Samoobrony i za zasługi na tym stanowisku otrzymał od prezydenta USA Johna F. Kennedy’ego odznaczenie Legion of Merit.
Materiał został napisany na podstawie fragmentu z książki: Mitsuo Fuchida, Masatake Okumiya, „Midway. Historia japońskiej Marynarki Wojennej”.
Zdjęcie: Minoru Genda (Wikipedia, domena publiczna).
Marek Korczyk
