Chcąc zapewnić sobie tanią i skuteczną broń przeciwpancerną, Finowie w latach 30-ych sięgnęli do rozwiązania używanego w czasie I wojny światowej. Wówczas to Niemcy – walcząc z czołgami brytyjskimi i francuskimi – rzucali oplecione drutem wiązki granatów trzonkowych. Finowie postanowili w sposób twórczy skopiować i ulepszyć to rozwiązanie. Nadano mu nazwę Kasapanos.
Puszka z trotylem
W 1936 roku fiński kapitan Kaarlo Tuurna postanowił ulepszyć niemiecką metodę z czasów Wielkiej Wojny. Obliczył on, że 0,5 kg trotylu jest w stanie przebić pancerz grubości 12 mm. Dlatego też zaprojektował ładunki wybuchowe oparte na trotylu umieszczonym w puszce. Sama puszka zrobiona była z blachy stalowej, do której przytwierdzono drewniany uchwyt. Ładunek ten wyglądał zatem jak powiększony granat trzonkowy i miał podobny do niego system detonacji.
Ładunki Kasapanos cechowała różnorodność – zwłaszcza w okresie wojny zimowej 1939-1940, kiedy to wiele z nich posiadało improwizowaną konstrukcję. Finowie korzystali wówczas z tego, co było pod ręką, nierzadko własnoręcznie konstruując ładunki umożliwiające walkę z sowieckimi siłami pancernymi.
W okresie przedwojennym i wojennym produkowały je różne fabryki, z których każda wytwarzała nieco inne uchwyty i zapalniki. Ogólnie dominowały trzy modele Kasapanosów, których masa wybuchowa wynosiła od 2 do 4 kilogramów trotylu.
Odważna taktyka
W całym okresie II wojny światowej Finowie wyprodukowali wiele tysięcy ładunków wybuchowych, które można zaliczyć do grupy Kasapanosów. Były one skuteczne, niemniej jednak ze względu na dużą masę wymagały od żołnierzy sporej odwagi. Należało bowiem podejść bardzo blisko czołgu przeciwnika, by celnie rzucić w niego ważącym nieraz 4 kg ładunkiem. Celowano przy tym w gąsienice i pokrywę silnika, co dawało spore szanse na unieruchomienie lub zniszczenie wrogiego pojazdu. Co warte podkreślenia, Kasapanosów używano często wraz z płonącymi butelkami Polttopullo – znanymi powszechnie jako „koktajle Mołotowa”.
Bibliografia: Philip Jowett, Brent Snodgrass „Finlandia w wojnie 1939-1945”.
Fotografia tytułowa: Fiński ładunek wybuchowy Kasapanos. Obok widoczny także „koktajl Mołotowa”. Rok 1940. Źródło: SA-kuva.
Marek Korczyk
