Hjalmar Schacht (1877-1970) – jeden z głównych niemieckich działaczy ekonomicznych powiązanych z partią nazistowską. Prezes Banku Rzeszy.
Urodził się 22 stycznia 1877 roku w Tingleff, które obecnie znajduje się na terenie Danii. Pochodził z bogatej rodziny, która miała wystarczającą ilość pieniędzy na pokrycie kosztów licznych studiów naukowych Hjalmara. W 1899 roku został doktorem ekonomii, wcześniej uczył się na wydziale medycyny, filologii czy nauk politycznych. Jego rodzice wiele lat spędzili w Stanach Zjednoczonych, nic zatem dziwnego, iż Schacht poszedł w ich ślady i wkrótce rozpoczął podróże. W 1905 roku, pracując w jednym z niemieckich banków, odbył podróż w celach marketingowych do USA. W 1916 roku został jednym z dyrektorów Reichsbanku. Na początku lat dwudziestych odegrał kluczową rolę w procesie zatrzymywania rosnącej inflacji, przeprowadzając udaną reformę pieniężną. Jego polityka zapewniła odbudowywanemu państwu niemieckiemu stabilizację. Wkrótce został prezydentem Reichsbanku. Stanowisko to utracił po wielkim kryzysie, jaki opanował świat w 1930 roku, lecz odzyskał je trzy lata później, gdy naziści doszli do władzy. Choć Schacht nie był członkiem NSDAP, aktywnie uczestniczył w życiu politycznym, oferując swoje usługi Adolfowi Hitlerowi. W sierpniu 1934 roku został nawet ministrem gospodarki. W listopadzie 1937 roku, po jednej z licznych narad, zrezygnował jednak z pełnionej funkcji w proteście przeciwko agresywnym działaniom Hitlera, który szykował się do zbliżającego konfliktu zbrojnego. W 1939 roku Schacht został zdymisjonowany ze stanowiska prezydenta Reichsbanku. Pozostawał jednak w rządzie, pełniąc funkcję ministra bez teki. Po zamachu na Hitlera z 20 lipca 1944 roku Niemcy ogarnęła fala aresztowań. Jednym z oskarżonych o udział w spisku na życie führera był właśnie Schacht, którego uwięziono w obozie koncentracyjnym, gdzie przebywał do kwietnia 1945 roku, kiedy to alianci wyzwolili obóz. Przebył długą drogę więzień, będąc w Ravensbrück, Berlin Alt-Moabit i Flossenbürgu. Komendant obozu otrzymał wyraźny rozkaz zamordowania Schachta, gdyby zbliżali się alianci. Po oswobodzeniu został aresztowany przez żołnierzy sił sprzymierzonych i w niedługim czasie stanął przed Międzynarodowym Trybunałem Wojskowym w Norymberdze, którego zadaniem było osądzenie zbrodniarzy hitlerowskich (obok Schachta na ławie zasiedli główni dygnitarze III Rzeszy).
W Norymberdze Schachtowi nie udowodniono żadnego z zarzutów, jakie przedstawiono innym oskarżonym. W konsekwencji został on uniewinniony. Jego obecność na ławie oskarżonych budziła sporo kontrowersji, gdyż sam Schacht uważał się za ofiarę systemu nazistowskiego – spędził bowiem ponad pół roku w obozie koncentracyjnym. Dodatkowo jego działalność dotyczyła lat trzydziestych i pracował raczej nad poprawą kondycji finansowej III Rzeszy niż nad planowaniem II wojny światowej. W Norymberdze uznano go za jednego z najinteligentniejszych oskarżonych. Nie tylko zręczna linia obrony doprowadziła do takiego twierdzenia, ale również szereg testów przeprowadzonych przez amerykańskich psychologów. Schacht wykazał się bowiem największym ilorazem inteligencji. Ostatecznie w sprawie Hjalmara Schachta sformułowano następujący wyrok:
„Schacht, oskarżony o popełnienie przestępstw objętych rozdziałem pierwszym i drugim aktu oskarżenia, był prezesem Banku Rzeszy przed objęciem władzy przez hitlerowców i piastował to stanowisko dwukrotnie w Trzeciej Rzeszy. W 1937 roku został ministrem bez teki. Zwolniony z tego stanowiska w 1943 roku.
[…]
Konkluzja: Uniewinniony z zarzutów oskarżenia. Trybunał zarządza zwolnienie go z aresztu natychmiast po zakończeniu sesji.”
Tym samym Schachtowi nie udowodniono ani zbrodni przeciw pokojowi, ani przeciw ludzkości. Na wolności Schacht napisał wspomnienia pt.: „76 lat mojego życia” wydane w 1953 roku. Zmarł 3 czerwca 1970 roku w Monachium.
