Chuichi Nagumo (1887-1944) – japoński wiceadmirał i dowódca floty, dowodził podczas japońskich operacji przeciwko Pearl Harbor i Midway.
Urodził się 25 marca 1887 roku w Yonezawa na wyspie Honsiu. SWoją karierę postanowił związać z marynarką wojenną, dlatego też rozpoczął naukę w Akademii Marynarki Wojennej, którą ukończył z ósmym wynikiem wśród zdających egzaminy w 1908 roku. Uzyskał wtedy swój pierwszy stopień wojskowy. Następnie służył na wielu japońskich okrętach. Szczególnie wyspecjalizował się w dziedzinach użycia i zastosowania torped, kończąc odpowiednie kursy poszerzające wiedzę w tym zakresie. Nic zatem dziwnego, iż jego kariera często splatała się z losami japońskich niszczycieli. Dowództwo nad własnym okrętem uzyskał w grudniu 1917 roku, obejmując komendę nad załogą niszczyciela „Kisaragi”. Stanowisko to sprawował do grudnia następnego roku. W latach 1919-20 kształcił się w Kolegium Marynarki. Przez kolejne sześć lat przyszło mu pracować w sztabie japońskiej marynarki. W latach 1925-26 odbył podróż do Europy i USA. Dopiero w grudniu 1929 roku uzyskał dowództwo nad krążownikiem „Naka”. Następnie, w 1933 roku został dowódcą ciężkiego krążownika „Takao”, aby rok później przenieść się na pancernik „Yamashiro”, gdzie pracował do 1935 roku. Pełnił także funkcje w japońskich szkołach wojennych – w latach 1937-38 był komendantem ukończonej przez siebie szkoły torpedowej, a na przełomie 1940 i 1941 roku szefem Kolegium Marynarki, w którym także pobierał niegdyś nauki. W tym czasie awansował już do stopnia wiceadmirała (15 listopada 1939 roku; kontradmirał – 15 listopada 1935 roku, komandor – 30 listopada 1929 roku). W kwietniu 1941 roku mianowano go dowódcą 1. Floty Lotniczej, w skład której wchodziły najsilniejsze japońskie okręty, w tym lotniskowce, które stanowiły w tym czasie o sile cesarskiej marynarki. Przygotowująca się do wojny Japonia znacznie powiększyła ilość posiadanych lotniskowców, co miało umożliwić prowadzenie ekspansji w basenie Oceanu Spokojnego. Rozbudowa marynarki, lotnictwa i armii lądowej była jednym z głównych punktów przygotowań do japońskich podbojów w tym rejonie. Wreszcie, 7 grudnia 1941 roku Japończycy zdecydowali się na zaatakowanie amerykańskiej bazy wojskowej położonej w Pearl Harbor na Hawajach. W ataku udział wzięła 1. Flota Lotnicza wiceadmirała Nagumo, który był też głównodowodzącym operacji przeciwko bazie nieprzyjaciela. Zaskakujące uderzenie doprowadziło do znacznych strat amerykańską Flotę Pacyfiku. Dało też początek zmaganiom na Pacyfiku. Agresja na Pearl Harbor okazała się dużym sukcesem japońskiej marynarki i lotnictwa, a sam Nagumo mógł cieszyć się oficjalnym przyjęciem przez cesarza Hirohito, który w ten sposób nagrodził go za bezprecedensowy wyczyn (przypomnijmy, iż uderzenie to wykonano bez uprzedniego wypowiedzenia wojny Stanom Zjednoczonym). Współcześnie wiemy już, iż Nagumo popełnił szereg błędów podczas operacji przeciwko Pearl Harbor, jak choćby brak ponowienia niszczycielskich nalotów, które zadały największe straty załodze amerykańskiej bazy. W ciągu pół roku 1. Flota wiceadm. Nagumo odniosła szereg dalszych sukcesów, operując m.in w rejonie Port Darwin czy na Oceanie Indyjskim. Dopiero podczas bitwy na Morzu Koralowym w maju 1942 roku od japońskiej floty lotniskowców odwróciło się szczęście. Przełomem w działaniach na Pacyfiku była bitwa pod Midway stoczona w dniach 3-5 czerwca 1942 roku. Podczas kolejnego ataku na amerykańską bazę morską i w wyniku bitwy, jaka rozegrała się w pobliżu wyspy Midway, Nagumo utracił 4 lotniskowce: „Akagi”, „Kaga”, „Hiryu” i „Soryu”, którymi dysponował. Sam zmuszony był do ewakuacji z flagowego okrętu „Akagi”. Okazało się, iż bitwa o Midway stała się przełomem nie tylko w karierze wiceadm. Nagumo, która do tej pory rozwijała się po jego myśli, ale i w kampanii na Oceanie Spokojnym, gdyż od tej pory siły japońskie nie posiadały tak znacznej przewagi i utraciły impet, z jakim uderzały na wroga. Inicjatywa strategiczna wkrótce znalazła się w rękach Amerykanów. Nagumo objął stanowisko dowódcy 3. Floty, która zastąpiła dotychczas operującą na Pacyfiku 1. Flotę. Ze swoim zespołem walczył podczas bitew w rejonie wyspy Guadalcanal (bitwa koło wschodnich Salomonów i koło wyspy Santa Cruz). Pierwsze ze starć ponownie zakończyło się przegraną floty japońskiej. Podczas drugiej z bitew Nagumo musiał zadowolić się niewielką przewagą nad wrogiem. Nie zadowoliło to jednak dowództwa, które postanowiło odwołać wiceadmirała. W listopadzie otrzymał dowodzenie w bazie morskiej Sasebo. W czerwcu następnego roku został przeniesiony na podobną pozycję, tyle że w bazie Kure. Wreszcie 20 października 1943 roku powrócił do nieco aktywniejszej służby, obejmując dowództwo nad 1. Flotą, które sprawował do lutego 1944 roku. 4 marca przydzielono mu dowództwo Floty Obszaru Środkowego Pacyfiku, jednak i tam nie mógł się wykazać, przegrywając bitwę o Saipan. W związku z sukcesami wojsk nieprzyjaciela postanowił popełnić samobójstwo. Zastrzelił się pistoletem 6 lipca 1944 roku. Dwa dni później nadano mu pośmiertnie stopień admirała.
