Arthur Seyss-Inquart (1892-1946) – polityk hitlerowski, premier rządu austriackiego, komisarz Rzeszy na terenie Holandii, zbrodniarz wojenny.
Urodził się 22 lipca 1892 roku w Stonarowie na terenie ówczesnych Austro-Węgier. Przez pierwsze piętnaście lat swojego życia nazywał się Zajtich. Dopiero po przeprowadzce rodziny Zajtichów do Wiednia w 1907 roku rodowe nazwisko zostało zmienione na brzmiące bardziej niemiecko Seyss-Inquart. Młody Arthur uczył się na wiedeńskim uniwersytecie, studiował prawo. Po wybuchu I wojny światowej zaciągnął się do cesarskiej armii austriackiej. Walczył w jednostce Strzelców Tyrolskich na froncie wschodnim oraz południowym. Wybuch wojny zmusił Arthura do przerwania studiów. Dokończył je dopiero po zwolnieniu z wojska w 1917 roku. Przyczyną były rany odniesione na froncie. Po zakończeniu działań wojennych Seyss-Inquart pracował w kancelarii prawniczej, robiąc szybką karierę w świecie prawników. Był wysoko cenionym przedstawicielem tego zawodu. Już jako znany prawnik został poproszony o przystąpienie do rządu kanclerza Dollfussa. W wyniku nieudanej próby puczu dokonanej przez austriackich nazistów 25 lipca 1934 roku Dollfuss został zamordowany. Jego miejsce zajął dr Kurt Schuschnigg, który również zdecydował się na nawiązanie współpracy z Arthurem Seyss-Inquartem. Poprosił go bowiem o zajęcie stanowiska radcy stanu w rządzie. Chociaż Seyss-Inwuart nie był w tym czasie członkiem nazistowskiej partii, sympatyzował z narodowymi socjalistami, popierając ich akcje i politykę. Atmosfera na linii Berlin-Wiedeń w 1938 roku była wyjątkowo napięta. Adolf Hitler, przywódca III Rzeszy, żądał przyłączenia Austrii do Niemiec, strasząc Schuschnigga interwencją zbrojną w wypadku oporu. W lutym tego roku Schuschnigg postanowił mianować Seyss-Inquarta ministrem spraw wewnętrznych. Wpływ na tę decyzję miały żądania Hitlera, wśród których widniał postulat obsadzenia tego stanowiska zaufanym Austriakiem. 11 marca przed Austriakami stanęło widmo inwazji niemieckiej. Wehrmacht został postawiony w stan gotowości bojowej i tylko kwestią czasu wydawało się być wkroczenie jednostek niemieckich na terytorium austriackie. W związku z tym Schuschnigg zdecydował się ustąpić z pełnionego stanowiska. Razem z nim do dymisji podał się cały rząd. Prezydent Austrii mianował nowym kanclerzem Seyss-Inquarta, który już 13 marca podpisał ustawę o Anschlussie. Austria została formalnie przyłączona do III Rzeszy. Dwa miesiące później Seyss-Inquart postanowił wstąpić do NSDAP. Hitler mianował go szefem Marchii Wschodniej (z niemieckiego Ostmark). Dokładnie rok później Austriak otrzymał też stanowisko w rządzie niemieckim, otrzymując rolę ministra bez teki. Dodatkowo awans Seyss-Inquarta widoczny był w hierarchii SS, gdzie mianowano go Gruppenführerem. Po zajęciu przez Niemcy terenów Polski utworzone zostało Generalne Gubernatorstwo. Seyss-Inquart otrzymał rolę zwierzchnika południowych terenów Polski oraz zastępcy gubernatora Hansa Franka. Odpowiadał za zbrodniczą politykę względem polskiej i żydowskiej ludności w pierwszych miesiącach trwania II wojny światowej. W maju 1940 roku siły niemieckie dokonały kolejnej śmiałej inwazji, zajmując terytorium Belgii, Holandii oraz Francji. Hitler postanowił mianować Seyss-Inquarta Komisarzem Rzeszy na terenie Holandii. Zarówno w Polsce, jak i Holandii stosował się do stworzonej przez siebie dewizy: „Będziemy popierać wszystko, co jest pożyteczne dla Rzeszy, i tępić wszystko, co może być dla niej szkodliwe”. Będąc komisarzem Rzeszy w Holandii doprowadził do dewastacji kraju, odbierając Holendrom własność materialną oraz dobra kulturowe. Dodatkowo prowadził politykę wyzyskiwania fizycznego holenderskiej ludności, wysyłając do Rzeszy blisko 500 tys. ludzi w celu użycia ich jako siły roboczej. Seyss-Inquart zarządził też deportację 117 tys. Żydów, wśród nich znalazła się Anna Frank, której dziennik, znaleziony po wojnie, wstrząsnął całym światem. Co więcej, na terenie Holandii założone zostały dwa niewielkie obozy koncentracyjne. Komisarz Rzeszy bezpośrednio odpowiadał w tym kraju za śmierć co najmniej ośmiuset ludzi. Zgodnie z testamentem Adolfa Hitlera z 29 kwietnia 1945 roku w rządzie Wielkiego Admirała Karla Dönitza Seyss-Inquart otrzymał stanowisko ministra spraw zagranicznych. Nowy szef MSZ-u został zatrzymany przez żołnierzy kanadyjskich 7 maja 1945 roku. Uwięziono go w pobliżu byłej rezydencji zamku Twickel pod Henglo. Tym razem jednak musiał zadowolić się naprędce przygotowanym namiotem rozbitym na opuszczonym boisku piłkarskim. Podczas procesów przed Międzynarodowym Trybunałem Wojskowym w Norymberdze Seyss-Inquart został oskarżony o popełnienie przestępstw objętych wszystkimi czterema aktami oskarżenia. Ostatecznie uznano go winnym popełnienia przestępstw objętych rozdziałami drugim, trzecim i czwartym aktu oskarżenia. Sam oskarżony swoje położenie oceniał jako „akt tragedii”, dopatrując się krzywdy wyrządzonej mu przez zwycięskich aliantów. Nie potrafił jednak oczyścić się z zarzutów spiskowania w celu doprowadzenia do zajęcia Austrii przez Niemcy, grabieży krajów przez siebie administrowanych oraz stosowania terroru i eksterminacji względem ludności cywilnej, szczególnie Żydów. Skazano go na karę śmierci. Wyrok został wykonany przez powieszenie 16 października 1946 roku.
