Alfred Rosenberg (1893-1946) – hitlerowski dygnitarz, Minister Rzeszy do Spraw Okupowanych Terytoriów Wschodnich, teoretyk socjalizmu, zbrodniarz wojenny.
Urodził się 12 stycznia 1893 roku w Tallinie w Estonii. Pochodził jednak z rodziny o niemieckich korzeniach. Uczył się na uniwersytetach w Rydze (architektura) oraz w Moskwie (studiował tam inżynierię), kończąc naukę w 1917 roku. Gdy w tym samym roku wybuchła w carskiej Rosji rewolucja październikowa, Rosenberg opowiedział się po stronie kontrrewolucjonistów. Na jego nieszczęście, siły rewolucyjne w Rosji zwyciężyły, a on sam zmuszony był wyemigrować na Zachód. W 1918 roku osiadł w Niemczech. Warto wspomnieć, iż w 1915 roku ożenił się z Hildą Leesmann, Estonką. Małżeństwo rozwiodło się w 1923 roku, a sam Rosenberg ponownie zmienił stan cywilny, poślubiając dwa lata później Hedwig Kramer, z którą miał dwójkę dzieci – syna i córkę. W styczniu 1919 roku stał się jednym z głównych inicjatorów założenia Niemieckiej Partii Robotniczej, z czasem nazwanej NSDAP (Nationalsozialistische Deutsche Arbeiterpartei), a także jednym z pierwszych jej członków. Jako zaangażowany działacz stał się jedną z czołowych postaci wśród narodowych socjalistów. W 1921 roku wszedł także w skład redakcji „Völkischer Beobachter”, jednej z ważniejszych gazet wydawanych przez nazistów. Przez krótki okres czasu, gdy Adolf Hitler znajdował się w więzieniu po przeprowadzeniu nieudanego puczu monachijskiego, Rosenberg zastępował go na stanowisku przywódcy partii, działającej wtedy nielegalnie. Po zwolnieniu dotychczasowego przywódcy, Rosenberg ponownie został zepchnięty na drugi plan. W 1930 roku w życiu Rosenberga możemy zanotować dwa doniosłe wydarzenia – wszedł on w skład niemieckiego parlamentu, Reichstagu, oraz napisał książkę pod tytułem „Der Mythus des 20. Jahrhunderts”, która obok „Mein Kampf” Hitlera stała się główną lekturą narodowych socjalistów. W pracy swej nie stronił od rasistowskich uwag, dzieląc ludzi na kilka ras, z których najwyżej postawił Niemców – „rasę panów – Aryjczyków”. W hierarchii Rosenberga najniższe miejsca zajmowali Żydzi. Dodatkowo Rosenberg snuł także inne teorie – wśród nich odrzucenie katolicyzmu oraz teorię Lebensraum, przestrzeni życiowej, jaką Niemcy mieli rzekomo znaleźć na wschodzie, co w konsekwencji prowadziło do podbojów ziem Polski i Związku Sowieckiego. W 1933 roku Rosenberg objął szefostwo w Wydziale Zagranicznym NSDAP. Stopniowo jednak tracił zaufanie Hitlera i jego otoczenia i został wyłączony z życia publicznego. Dopiero w rok po rozpoczęciu II wojny światowej, a więc w 1940 roku, ponownie rozpoczął on zakrojoną na szeroką skalę działalność. Zajął się bowiem kierownictwem specjalnego centrum badań ideologicznych, następnie kierował procederem grabieży dóbr z okupowanych terytoriów. Jego działania obejmowały dzieła sztuki – z muzeów i zbiorów prywatnych, szczególnie ludności żydowskiej. Kolekcjonował także zabytkowe instrumenty muzyczne oraz antyki. W czerwcu 1941 roku objął kolejne ważne stanowisko – Hitler mianował go bowiem Ministrem Rzeszy do Spraw Okupowanych Terytoriów Wschodnich. Przydzielone mu tereny podzielił wedle swoich wytycznych, tworząc tzw. Komisariaty, w których przydzielał kierownictwo nazistowskim działaczom. Ich zadaniem była między innymi masowa eksterminacja narodu żydowskiego oraz zbrodnicze działania przeciwko ludom słowiańskim. Warto jednak wspomnieć, iż Słowianom Rosenberg nadał znaczenie niższej rasy aryjskiej, wobec czego starał się interweniować u najwyżej postawionych dygnitarzy hitlerowskich, sprzeciwiając się zbrodniom popełnianym na ludach słowiańskich. Mimo to Rosenberg współpracował z wykonawcami akcji deportacyjnych na tereny Rzeszy, gdzie ludność z okupowanych terytoriów zmuszano do niewolniczej pracy. Jego wysłannicy wzięli także udział w konferencji w Wannsee, na której czołowi działacze hitlerowskiego aparatu terroru podjęli decyzję o „ostatecznym rozwiązaniu kwestii żydowskiej”. Po wojnie został pojmany przez Brytyjczyków. Do aresztowania doszło w szpitalu mieszczącym się w Szkole Marynarki Wojennej we Flensburgu-Mürwiku, dzień wcześniej Rosenberg zwichnął kostkę. Żołnierze brytyjscy otoczyli budynek 19 maja 1945 roku, poszukując Heinricha Himmlera. Jakby na pocieszenie otrzymali Rosenberga, który w listopadzie stanął przed Międzynarodowym Trybunałem Wojskowym w Norymberdze. Podczas procesu stanął przed oskarżeniem objętym wszystkimi czterema rozdziałami aktu oskarżenia. Jak wyliczono w Norymberdze, jego Sztab Operacyjny do 1944 roku sprowadził do Niemiec 21 903 dzieła sztuki, splądrował 69 619 żydowskich mieszkań. Mimo iż trybunał rozpatrzył przypadki sprzeciwu Rosenberga względem nieludzkich operacji na Wschodzie, oskarżony nie został oczyszczony z żadnego z zarzutów (planowanie wojny, spisek przeciw pokojowi, zbrodnie przeciw pokojowi, ludzkości i zbrodnie wojskowe) i 1 października 1946 roku wydany został wyrok kary śmierci przez powieszenie. 16 października Rosenberg znalazł się na szubienicy.
