I-16 został skonstruowany w tym samym czasie co jego „poprzednik” I-15. Był pierwszym sowieckim dolnopłatem wyposażonym w chowane podwozie główne. Polikarpov I-16 służył w ZSRR aż do roku 1942, a w walce z Luftwaffe ponosił znaczne straty. Swój bojowy debiut miał jednak znacznie wcześniej, w czasie hiszpańskiej wojny domowej, w której służył w oddziałach republikańskich. Ponadto I-16 były używane przeciwko Japończykom w czasie wojny na Dalekim Wschodzie, zarówno w siłach powietrznych Sowietów, jak i Chińczyków. Co ciekawe, Polikarpov we współpracy z inżynierem B.G. Szpitalnym skonstruował na podstawie I-16 samolot TsKB-12P – pierwszy na świecie myśliwiec uzbrojony w dwa zsynchronizowane działka strzelające przez śmigło.
Opinie o skuteczność I-16 są różne. Często podkreśla się, że był to myśliwiec nieudany. Nie oddaje to pełnego obrazu konstrukcji, gdyż głównym celem I-16 nie była powietrzna walka z samolotami wroga, lecz zniszczenie ich na ziemi, jeszcze zanim wystartowały. O takim zastosowaniu świadczy fakt, że I-16 były bardzo silnie uzbrojone. Za potwierdzenie może posłużyć opis doświadczonego oficera Royal Air Force, Alfreda Pricea, jaki przytoczył w „Lodołamaczu” Wiktor Suworow: „Pośród wszystkich myśliwców świata wyprodukowanych seryjnie przed wrześniem 1939, najlepsze uzbrojenie miał I-16, dzieło rosyjskiego konstruktora Polikarpowa. […] Siłą ognia przewyższał dwukrotnie Messerschimtta Me 109E i prawie trzykrotnie Spitfire-1. W owym czasie I-16 był jedynym samolotem myśliwskim, którego pilota chroniła pancerna osłona. Jeżeli ktoś sądzi, że Rosjanie przed II wojną światową byli zacofanymi kmiotkami, którzy rozwinęli się dopiero później, wykorzystując niemieckie doświadczenia, powinien sięgnąć do faktów”.
Fotografia za: Wikimedia, domena publiczna.
Marek Korczyk
