Przejęcie pełni władzy przez nazistów w 1933 roku umożliwiło im wprowadzenie daleko idących zmian administracyjno-prawnych regulujących status ludności żydowskiej. Do 1935 roku w niemieckim ustawodawstwie pojawił się m.in. podział ludności na aryjską i niearyjską. Miał odzwierciedlać przekonanie o wyższości ludów germańskich (aryjskich). Na margines zepchnięto Żydów, Romów i Słowian. Najważniejszą zmianę w niemieckim systemie prawnym wprowadził pakiet tzw. ustaw norymberskich. 15 września 1935 roku niemiecki parlament Reichstag uchwalił trzy akty prawne:
– Ustawę o obywatelstwie Rzeszy;
– Ustawę o ochronie krwi niemieckiej i niemieckiej czci;
– Ustawę o barwach i fladze Rzeszy;
Za wyjątkiem trzeciej ustawy odnosiły się bezpośrednio do nowych rasistowskich rozwiązań w prawie niemieckim. Rozszerzeniem i doprecyzowaniem przepisów było rozporządzenie wykonawcze z 14 listopada 1935 roku, na mocy którego Żydów można było pozbawić niemieckiego obywatelstwa, a w dalszej kolejności także ochrony prawnej oraz ochrony własności. Ustawy norymberskie sankcjonowały pozbawienie ludności żydowskiej przynależności do niemieckiego narodu. Jednocześnie nakładały na Żydów – ale także obywateli niemieckich – szereg zakazów, w tym zakaz małżeństw mieszanych czy zakaz fizycznego współżycia między Żydami a Niemcami.
Wprowadzono wówczas pierwszy podział społeczeństwa na cztery kategorie rasowe obejmujące: Niemców, Żydów, pół-Żydów oraz Żydów ćwierćkrwi (tzw. Mischlingów). Prof. Michał Leśniewski słusznie zauważa: ,,Ustawy norymberskie pozbawiły Żydów większości praw obywatelskich przy zachowaniu tylko minimum praw cywilnych. Zredukowano ich status prawny do osób poddanych Rzeszy, czyli gorszej kategorii. Z podmiotu prawa Żydzi stali się przedmiotem prawa.” (cytat za: ,,Focus Historia”).
Dyskryminacja ludności żydowskiej następowała stopniowo. Po uchwaleniu ustaw norymberskich Żydów wykluczano z życia społecznego, odmawiając im możliwości zajmowania stanowisk w niemieckiej gospodarce, wykonywania pewnych zawodów, prowadzenia biznesu, a wreszcie objęto ich reglamentacją usług i towarów. Ludności żydowskiej uniemożliwiano korzystanie z niemieckich sklepów, urzędów, transportu. Żydów zmuszano do emigracji z terytorium III Rzeszy. Do 1938 roku ok. 150 tys. przedstawicieli narodu żydowskiego opuściło Niemcy, szykując azylu za granicą. Podobny los spotkał Żydów austriackich po włączeniu Austrii do III Rzeszy w marcu 1938 roku.
Zdjęcie tytułowe: Grafika ilustrująca dziedziczenie żydowskich korzeni. Źródło: Wikimedia, domena publiczna.
