Tytuł – Samoloty bojowe II wojny światowej, tom 1
Rok wydania – 2024 (3)
Autor – Andrzej Zasieczny
Wydawnictwo – Almapress
Liczba stron – 165
Tematyka – pierwszy tom cyklu dotyczącego samolotów bojowych użytkownych w okresie II wojny światowej – 22 maszyny.
Ocena – 7,5/10
Pisząc tę recenzję, mam niejako deja vu. Dopiero co skończyłem opracowanie wznowionego pierwszego tomu „Broni pancernej III Rzeszy” Andrzeja Zasiecznego, a teraz po blisko piętnastu latach wracam do „Samolotów bojowych II wojny światowej” tego samego autora. Liczba wznowień i niesłabnąca popularność książek Zasiecznego są bodaj najlepszą rekomendacją i recenzją tytułów, jakie wychodzą spod jego ręki.
Polski historyk przygotował unikalną pracę poświęconą drugowojennym konstrukcjom lotniczym. Pierwszy tom „Samolotów bojowych II wojny światowej” otworzył cykl książek, który ma być doskonałym kompendium dla miłośników tematyki z pogranicza historii i techniki. Dotychczas (stan na połowę 2024 roku) ukazały się dwa tomy, a trzeci znajduje się w przygotowaniu. Możemy zatem zakładać, iż Zasieczny będzie „odhaczał” kolejne kilkadziesiąt konstrukcji, a być może sięgnie także po mniej oczywiste maszyny.
W przypadku zagadnień technologicznych niezwykle istotne są aspekty graficzne, bowiem scharakteryzowanie poszczególnych maszyn nie jest możliwe bez odpowiedniej kompozycji i estetyki pracy. Akurat trzecie wydanie dostałem w miękkiej okładce, ale poprzednie miały twardą oprawę, co jeszcze podnosiło estetykę wydania. Dalej jest klasyka „Panoramy Techniki Wojskowej”, czyli niezwykle wysoka jakość graficzna i bogate ilustracje. Staranne ryciny komponują się z tabelarycznymi ujęciami podstawowych danych taktyczno-technicznych.
Dokładnie przestudiowałem wprowadzenie, które wyszło spod ręki autora. Podobają mi się założenia, które konsekwentnie realizowano na kartach książki. Po pierwsze, zdjęcia to nie wszystko, liczy się tekst – za takie stwierdzenie wielki plus – kilkukrotnie miałem już wątpliwości co do odpowiedniego parytetu, czytając publikacje podobnego typu. Po drugie, dobór samolotów – nie jest chaotyczny, ale też autor nie kieruje się jakimś konkretnym kluczem, chcąc omówić najważniejsze aspekty konstrukcji, także tych mniej znanych, a dla niektórych czytelników być może także nieszablonowych. Ustrzeżono się również większych wpadek językowych, które niejednokrotnie były plagą pozycji. Pod względem stylistycznym jest zatem nieźle. Ogólnie rzecz ujmując, przygotowanie książki wypadło bardzo dobrze i nawet wymagający czytelnicy nie powinni na ten fakt narzekać.
Pierwszy tom historycznej serii zawiera 22 typy samolotów używanych podczas II wojny światowej. Uwagę należy zwrócić na międzynarodowe zróżnicowanie maszyn – obok niemieckich czy brytyjskich będą także mniej znane samoloty japońskie. In plus zliczyć należy krótką prezentację przyszłych tekstów. Czytelnicy wiedzą już, czego się spodziewać i jakie konstrukcje wejdą w skład kolejnych tomów opracowania Zasiecznego. Póki co mamy 22 maszyny, ale potencjał jest oczywiście bardzo duży. Każdy z opisów zawiera wyraźnie zaznaczony schemat z danymi taktyczno-technicznymi. Są one niezbędne w tego typu prezentacjach. Mam jednak pewne zastrzeżenie i uwagę. Przygotowane rysunki schematyczne, choć przedstawione są w trzech dokładnych rzutach, pozbawione są podstawowych danych naniesionych na schemat. W konsekwencji, aby zobaczyć wymiary samolotu musimy szukać tabelki i porównywać ją z ryciną. A wystarczyło dołożyć kilka liczb na rysunek i nie byłoby kłopotu. Zdjęcia okraszające tekst ukazują z kolei rozmaite konstrukcje bądź rozwiązania technologiczne. Dzięki niezłym podpisom czytelnicy zapoznają się z graficzną prezentacją maszyn, dostrzegając chociażby zmiany zachodzące w rozwoju samolotów. Autor nie stroni przy tym od komentarzy, podkreślając co ważniejsze informacje i zwracając uwagę na chociażby „charakterystyczną wydłużoną przednią goleń podwozia myśliwców Bell P-39 Airacobra”, co dla laika jest elementem nie do wyłapania, a przecież stanowi istotny element projektowania poszczególnych konstrukcji i rozwoju myśli technologicznej.
Opisy dotyczące poszczególnych maszyn nie są jakoś szczególnie drobiazgowe, jednak niosą ze sobą bagaż informacji niezbędnych i bardzo użytecznych. Zasieczny analizuje historię rozwoju maszyn, omawia założenia taktyczne stawiane przez konstruktorów oraz plany wykorzystania samolotów przez dowództwo. Sięga po rozmaite informacje, które powinny przykuć uwagę czytelników, pisząc chociażby o testach prędkościowych, uzbrojeniu, wyposażeniu czy wprowadzanych zmianach motywowanych konkretnymi spostrzeżeniami. Dzięki temu obserwujemy może nie pełny, ale bardzo kompetentny opis historii samolotów bojowych różnego typu. Dzięki różnorodności podejmowanych kwestii autorowi nie grozi monotematyczność. Opisy maszyn napisane są przystępnie, choć ze względu na formę wydania muszą być pod wieloma względami skrótowe. Stylistycznych fajerwerków też nie ma, ale to akurat nie problem, bo Zasieczny musiał przede wszystkim wyważyć parytet między technikaliami a popularnonaukową formą. Zastanawia mnie natomiast rozplanowanie cyklu na kolejne lata. Pierwotna lista zamieszczona na odwrocie książki nie jest długa i starczy na maksymalnie dwa tomy. Mam nadzieję, iż autor nie poprzestanie na ponad sześćdziesięciu opisach i sięgnie po mniej znane projekty, oddając do rąk czytelników opracowanie, które nazwać będziemy mogli prawdziwym kompendium wiedzy. Pasjonaci techniki wojskowej po książkę powinni sięgnąć, choćby dla zdobycia encyklopedycznej bazy. Dla innych będzie wspaniałym uzupełnieniem wiedzy i ściągą w momencie poszukiwania bardziej szczegółowych informacji dotyczących funkcjonowania samolotów bojowych.
Ocena: 7,5/10
