Rok wydania – 2012
Autor – Mark Bryant
Wydawnictwo – Buchmann
Liczba stron – 160
Seria wydawnicza – brak
Tematyka – zbiór karykaturalnych grafik ukazujących historię II wojny światowej.
Historia II wojny światowej ukazuje jedną z największych tragedii w dziejach ludzkości. Śmierć i zniszczenia zdominowały dramatyczny okres 1939-45, na zawsze zmieniając świat. Rozpętane przez Niemców piekło, terror na okupowanych terenach i eksterminacja miejscowej ludności – wszystko to przyczyniło się do powstania prężnego ruchu oporu. A ten walczył z okupantem na rozmaite sposoby, nierzadko uciekając się do dość oryginalnych akcji. Mark Bryant postanowił zaprezentować zbiór kilkuset grafik przedstawiających karykaturalne obrazy związane z II wojną światową. Stworzył publikację niezwykłą, bo oryginalną, którą dodatkowo całkiem zgrabnie przeniesiono na polski rynek.
W tym momencie docenić należy Wydawnictwo Buchmann, które dokonało tłumaczenia i przygotowania publikacji. Doskonała jakość graficzna, estetyczna twarda oprawa i całkiem niezła translacja. Brakuje może przypisów sporządzonych przez polski zespół redakcyjny, które mogłyby nieco rozszerzać narrację bądź tłumaczyć niejasności. Wydaje się jednak, iż pod względem wydawniczym „II wojna światowa w karykaturze” prezentuje się nad wyraz okazale.
Gdy zaś idzie o kwestie merytoryczne, niewątpliwie największym atutem jest liczba i jakość poszczególnych grafik. Mark Bryant zgromadził odbitki plakatów propagandowych, wyciągi z książek i czasopism, ulotki czy nawet zwykła hasła ośmieszające przeciwnika. Koncentruje się przy tym niemal wyłącznie na hitlerowskich Niemczech, co oznacza, iż najmocniej dostaje się Adolfowi Hitlerowi. Był on zresztą bodaj najczęściej parodiowaną postacią tamtego okresu. Nie zabrakło miejsca dla pomagierów nazistowskiego wodza, w tym Benito Mussoliniego czy poszczególnych dygnitarzy III Rzeszy. Całość zdjęć ułożona została chronologicznie i wpisuje się w historię konkretnych wydarzeń. Dla pełnego zrozumienia grafik niezbędne jest przynajmniej orientowanie się w historii, co ułatwiają nam prezentowane przez autora krótkie notki. Nie są one nadzwyczaj szczegółowe, niejednokrotnie brakuje w nich polotu bądź też rzetelnych informacji. Tak było chociażby przy okazji upadku Francji, gdzie Bryant pisał o osamotnionych Brytyjczykach. Zdecydowanie zbyt mało grafik prezentuje karykatury przygotowane przez propagandę Państw Osi. Historia konfliktu opowiedziana jest tu niemal wyłącznie z perspektywy Brytyjczyków. Bryant miał bowiem szeroki dostęp do anglojęzycznych dokumentów i zbagatelizował źródła niemieckie, japońskie czy włoskie, spychając je na dalszy plan. Docenić trzeba natomiast wykorzystanie slajdów filmów animowanych, głównie produkcji amerykańskiej. Największe wytwórnie przygotowały szereg dzieł poświęconych odniesieniom do międzynarodowego konfliktu, przy czym wymienić trzeba chociażby „Donald idzie do wojska” Walta Disneya czy „The Blitz Wolf” MGM-u. Całość kończy dolar, bomba atomowa i prześmiewcza wizja sojuszników USA ustawiających się w kolejce po jałmużnę. Poczucie humoru jest w tym wypadku jednym z większych atutów całości, jednakże nie ma się czemu dziwić – w końcu mamy do czynienia z dowcipnymi karykaturami.
Przygotowana przez Wydawnictwo Buchmann publikacja jest z pewnością cennym źródłem wiedzy na temat drugowojennej karykatury. Niestety, Mark Bryant nieco spłycił problem i przesadnie koncentrował się na osiągnięciach angloamerykańskich grafików, przez co całość kuleje pod względem różnorodności. Nie ulega jednak wątpliwości, iż zaprezentowany zbiór jest doskonałym zestawieniem humorystycznych grafik, które świetnie podsumowują wysiłek intelektualistów walczących na zupełnie innym, propagandowym froncie.
Ocena:
