Douglas MacArthur (1880-1964) – generał amerykański, głównodowodzący kampanii filipińskiej 1942 roku, dowódca sił alianckich na obszarze południowo-wschodniego Pacyfiku, głównodowodzący wojsk Stanów Zjednoczonych podczas wojny koreańskiej.
Urodził się 26 stycznia 1880 roku w Little Rock, w stanie Arkansas. Był synem Athura MacArthura i Mary Pickney Hardy. Pochodził z rodziny o wojskowych tradycjach, gdyż członkowie jego familii służyli w armii amerykańskiej, a ojciec brał udział w wojnie secesyjnej. Nic zatem dziwnego, iż młody Douglas odebrał wychowanie w duchu patriotyzmu oraz tradycji. Co ciekawe, przodkowie rodziny MacArthurów pochodzili w Europy. W 1893 roku Douglas rozpoczął naukę w Episcopal School of Texas. Był wzorem ucznia, otrzymując znakomite oceny i sprawdzając się w rozmaitych dziedzinach naukowych. Nic zatem dziwnego, iż postanowił wykorzystać swoje nieprzeciętne umiejętności. Potwierdziła to nauka w West Point, którą rozpoczął w 1898 roku. W 1903 roku ukończył edukację w słynnej Akademii Wojskowej, uzyskując najlepszy wynik spośród 93 absolwentów. Uzyskał stopień podporucznika i otrzymał przydział do jednostki armii amerykańskiej na Filipinach. Wiele podróżował, co związane było z przydzielonymi mu pracami. W latach 1905-06 odbył podróż na Daleki Wschód, towarzysząc w wyprawie ojcu. W 1906 roku otrzymał angaż do pomocy pezydentowi Theodorowi Rooseveltowi. Następnie, w 1908 roku ukończył Szkołę Inżynierów i wkrótce podjął się pracy inżynierskiej. W 1911 roku został awansowany do stopnia kapitana. Rok później pracował w Akademii Sztabu w Fort Leavenworth, otrzymał także pracę w Departamencie Wojny w Waszyngtonie. Nie zagrzał tam długo miejsca. W 1914 roku służył na granicy amerykańsko-meksykańskiej. Zorganizowano bowiem ekspedycję wojskową do Veracruz, gdzie MacArthur odznaczył się brawurą i odwagą, za co wyróżniono go przyznaniem amerykańskich odznaczeń. Szybko awansował, ponieważ już w 1915 roku uzyskał stopień majora. Zdobywał w tym czasie niezbędne doświadczenie sztabowe, które procentował w późniejszych latach. Jego działalność na polu rozbudowy amerykańskich sił zbrojnych dostrzegli i docenili przełożeni, mianując MacArthura pułkownikiem. Nominacja nadano w sierpniu 1917 roku. W tym czasie konflikt w Europie przybrał niepokojące rozmiary, co zmusiło Amerykanów do zaangażowania. W czasie I wojny światowej MacArthur został wysłany do Francji, gdzie sprawował funkcję szefa sztabu 42. Dywizji Piechoty. Następnie objął dowództwo nad 84. Brygadą Piechoty. W czasie konfliktu został najmłodszym w historii US Army generałem brygady (mianowany w czerwcu 1918 roku) i odznaczono go szeregiem medali, które zasiliły skład odznaczeń, jakimi udekorowano MacArthura do tej pory. W okresie międzywojennym pełnił różne funkcje, pnąc się po szczeblach kariery i otrzymując kolejne promocje. Najpierw pozostał w Europie, służąc w Armii Okupacyjnej, następnie, w 1919 roku, powrócił do Stanów Zjednoczonych. Tam przez trzy lata był kierownikiem Akademii Wojskowej w West Point. W 1922 roku objął stanowisko dowódcy 23. Brygady Piechoty na Filipinach. W tym samym roku nastąpił również przełom w jego życiu osobistym, ponieważ zdecydował się poślubić Lousie Cromwell Brooks 14 lutego. Była to jego pierwsza żona – rozwiedli się w 1929 roku. Następnie MacArthur ożenił się 30 kwietnia 1937 roku z Jean Marie Faircloth, z którą miał syna. W 1925 roku został promowany do stopnia generała majora. Cały czas pracował na Filipinach, skąd powrócił w 1930 roku. Wiązało się to z objęciem najważniejszej funkcji, jaką sprawował w okresie dzielący obie wojny światowe. 21 listopada 1930 roku objął stanowisko szefa sztabu armii amerykańskiej. Pozycję tę zajmował do 1 października 1935 roku, kiedy to ponownie trafił na Filipiny, aby objąć tam dowództwo nad całością sił broniących archipelagu. W 1937 roku zrezygnował z czynnej służby. Na krótko przed wybuchem II wojny światowej powrócił do armii Stanów Zjednoczonych, aby zostać dowódcą wojsk amerykańskich na Dalekim Wschodzie. 7 grudnia 1941 roku Japonia zaatakowała Stany Zjednoczone, rozpoczynając tym samym okres krwawych walk na Pacyfiku.
Po uderzeniu na Pearl Harbor zbrojna rękawica Japończyków rzucona została Filipinom. Jeszcze w grudniu MacArthur został mianowany czterogwiazdkowym generałem. Pełnił w tym czasie służbę na Filipinach, dowodząc tamtejszymi siłami. Rozmieścił swój sztab w twierdzy Corregidor i przygotował plan obrony, zakładając przede wszystkim odparcie Japończyków zanim ci przystąpią do desantu na czołowej wyspie archipelagu, Luzonie. Niestety, zarówno Luzon, jak i pomniejsze wyspy uległy nawałnicy Kraju Kwitnącej Wiśni. Naporu nie wytrzymała także twierdza Corregidor, która skapitulowała po uciążliwym boju w kwietniu 1942 roku. MacArthur najpierw musiał opuścić Manilę, gdzie znajdował się jego dom, a później także swoich żołnierzy, co sprzeczne było z jego wolą pozostania na Filipinach do końca. Ostatecznie jednak, choć nie był przekonany o słuszności decyzji, na prośbę prezydenta Franklina Delano Roosevelta generał wyjeżdża z Filipin w lutym 1942 roku, zapowiadając: „Jeszcze tutaj wrócę” (w oryginale „I shall return”). Aby zapewnić bezpieczeństwo ważnemu dowódcy, po MacArthura przysłano PT-41. Następnie na pokładzie B-17 „Latającej Fortecy” dotarł do Australii. Przełożeni docenili poświęcenie MacArthura i jego zaangażowanie w walkę, za co uhonorowano go 1 kwietnia 1942 roku najwyższym odznaczeniem amerykańskim Medal of Honor (Medalem Honoru). W uzasadnieniu napisano:
„For conspicuous leadership in preparing the Philippine Islands to resist conquest, for gallantry and intrepidity above and beyond the call of duty in action against invading Japanese forces, and for the heroic conduct of defensive and offensive operations on the Bataan Peninsula. He mobilized, trained, and led an army which has received world acclaim for its gallant defense against a tremendous superiority of enemy forces in men and arms. His utter disregard of personal danger under heavy fire and aerial bombardment, his calm judgment in each crisis, inspired his troops, galvanized the spirit of resistance of the Filipino people, and confirmed the faith of the American people in their Armed Forces„.
Po przymusowych przenosinach do Australii MacArthura mianowano głównodowodzącym sił na południowym Pacyfiku. Dodatkowo objął też dowodzenie nad siłami australijskimi. Wraz z kolejnymi miesiącami zmagań na Pacyfiku rozpoczął się mozolny marsz Amerykanów do końcowego zwycięstwa. Z wartych odnotowania operacji przeprowadzonych przez siły podległe MacArthurowi, warto zwrócić uwagę na akcję przeciwko japońskiej bazie w Rabaul oraz zmaganiom o Filipiny zainicjowanym w 1944 roku. Rzeczywiście, MacArthur powrócił na „swój archipelag”, rozpoczynając kampanię filipińską od zwycięskiego lądowania na wyspie Leyte 20 października. 5 lutego 1945 roku Amerykanie powracają do Manili, skąd wypierają Japończyków. MacArthur uczestniczy w szturmie hotelu, w którym niegdyś mieszkał, bijąc się wraz z towarzyszącymi mu żołnierzami na korytarzach budynku i pokonując załogę japońską broniącą rezydencji. Po opanowaniu archipelagu MacArthur uczestniczy w przygotowaniach do szturmu sił amerykańskich na wyspy macierzyste Japonii. W konsekwencji zrzuconych dwóch bomb atomowych operacja nie dochodzi do skutku, a Japończycy decydują się na kapitulację. 2 września 1945 roku, po wygranej przez siły sprzymierzonych kampanii na Pacyfiku, MacArthur tryumfalnie przyjmuje kapitulację wojsk japońskich i staje na czele sił okupacyjnych. Podpisywał tego dnia akt kapitulacji przeciwnika. Ceremonia odbyła się na pokładzie krążownika „Missouri” zacumowanego w Zatoce Tokijskiej i była oficjalnym zakończeniem II wojny światowej.
Po zakończeniu działań wojennych objął dowodzenie nad siłami okupacyjnymi w Japonii. Douglas MacArthur był gorącym orędownikiem odbudowy Japonii i pozostawienia cesarza na stanowisku. Postulował również szeroko zakrojona współpracę Kraju Kwitnącej Wiśni oraz Stanów Zjednoczonych, w czym dostrzegał wymierne efekty gospodarcze i ekonomiczne. Właściwie to za jego przyczyną przeprowadzono demokratyzację Japonii, demilitaryzację państwa oraz jego modernizację, co położyło podwaliny pod budowę potęgi handlowej. Generał był jednak wielokrotnie krytykowany za swoje podejście do kwestii japońskiej. Szczególnie wiele kontrowersji wzbudziła sprawa uniewinnienia szeregu japońskich pseudomedyków, którzy podczas wojny prowadzili badania na jeńcach. Sprawa ta jednak została wyciszona przez Amerykanów, którzy wykorzystywali osiągnięcia Japończyków we własnych pracach naukowych. Podczas konfliktu w Korei dowództwo sił amerykańskich postanowiło po raz kolejny wykorzystać doświadczonego generała. Dlatego też MacArthur objął dowodzenie nad siłami Organizacji Narodów Zjednoczonych, które miały powstrzymać ofensywę sił Korei Północnej. Dzięki śmiałym posunięciom oraz zorganizowaniu operacji desantowej pod Inchon udało się nie tylko zatrzymać Koreańczyków wspieranych przez Chiny Ludowe, ale i przejść do udanego kontrnatarcia. Ostatecznie siły ONZ-u opanowały niemalże całe terytorium wroga. To zmobilizowało do działania komunistyczne Chiny, które teraz zaangażowały się w konflikt otwarcie. MacArthur był w tym czasie zwolennikiem radykalnego rozwiązania konfliktu, namawiając prezydenta Stanów Zjednoczonych do użycia bomby atomowej przeciwko nieprzyjacielowi. Pociągnęłoby to za sobą katastrofalne skutki polityczne oraz militarne z wciągnięciem do walk Związku Radzieckiego na czele. Niepowodzenia polityczne MacArthura rozdrażniły go, uważał, iż ma rację w sporze z prezydentem, dlatego też zaczął sabotować jego rozporządzenia. Posunął się jednak za daleko w samowolnej działalności, gdy przekazał Chińczykom sporządzone przez siebie ultimatum. Dokument stał się podstawą do zdymisjonowania krnąbrnego dowódcy przez prezydenta, co Truman zatwierdził 11 kwietnia 1951 roku. Prezydenta szczególnie ubodło działanie na przekór jego akcji dyplomatycznej, która doprowadzić miała do zawieszenia broni na froncie. MacArthura zastąpił inny generał amerykański, Matthew Ridgway. Co warto podkreślić, konflikt w Korei zakończył się dla Amerykanów szczęśliwie, choć połowicznym sukcesem na froncie w 1953 roku. Po niepowodzeniu i dymisji generał zdecydował się na powrót do kraju, gdzie zaangażował się początkowo w działalność polityczną. Wydawało się, iż może być jednym z kandydatów do kampanii prezydenckiej, jednakże ostatecznie ani republikanie, ani demokraci nie zdecydowali się na sięgnięcie po usługi tego wojskowego. Ostatnie lata życia spędził, wiodąc spokojniejszy żywot, choć nie pozwolił o sobie zapomnieć opinii publicznej. Głośną stała się jego podróż na Filipiny, gdzie powracał po latach w charakterze bohatera. W 1961 roku spotkał się tam z prezydentem Carlosem Garcią, który nadał Amerykaninowi zaszczytne odznaczenie Legion of Honor. Co ciekawe, MacArthur był również stałym gościem w Białym Domu, ponieważ spotykał się z kolejnymi prezydentami amerykańskimi – Dwightem Eisenhowerem, Johnem Kennedym i wreszcie Lyndonem Johnsonem, którzy kilkukrotnie prosili doświadczonego generała o radę w kwestiach militarnych i politycznych. Na ostatni okres życia przypadło też spisanie wspomnieć MacArthura, które wydane zostały po jego śmierci. Zmarł 5 kwietnia 1964 roku w Waszyngtonie. Co warto nadmienić, MacArthur i jego ojciec byli pierwszymi w historii ojcem i synem, którzy otrzymali Medal Honoru.
Odznaczony:
– Medal of Honor
– Distinguished Service Cross with two oak leaf clusters
– Army Distinguished Service Medal with four oak leaf clusters
– Navy Distinguished Service Medal
– Distinguished Flying Cross
– Silver Star with one silver and one bronze oak leaf cluster
– Bronze Star Medal with Valor device
– Purple Heart with one oak leaf cluster
– Presidential Unit Citation with 1 silver and 1 bronze oak leaf cluster
– Air Medal
– Philippine Campaign Medal
– Mexican Service Medal
– World War I Victory Medal with five battle clasps
– Army of Occupation of Germany Medal
– American Defense Service Medal with „Foreign Service” clasp
– Asiatic-Pacific Campaign Medal with two silver service stars and arrowhead device
– World War II Victory Medal
– Army of Occupation Medal with „Japan” clasp
– National Defense Service Medal
– Korean Service Medal with three bronze service stars and arrowhead device
– United Nations Service Medal
– Command Aviator Badge
– Army General Staff Identification Badge
– Fourteen Overseas Service Bars
– Expert Badge with Rifle and Pistol bars
– Knight Grand Cross of the Military Division of the Most Honourable Order of the Bath
– French Légion d’honneur
– French Croix de Guerre
– French Medaille Militaire
– Australian Pacific Star
– Philippine Medal of Valor
– Philippine Distinguished Service Star
– Philippine Legion of Honor, Degree of Chief Commander
– Philippine Defense Medal with one service star
– Philippine Liberation Medal with four service stars
– Republic of the Philippines Presidential Unit Citation
– Philippine Independence Medal
– Order of the Belgium Crown
– Belgian Croix de Guerre
– Belgian Order of the Cross
– Czechoslovakian Order of the White Lion
– Polish Virtuti Militari
– Polish Grand Cross of Polonia Restituta
– Grand Cross Netherlands Order of Orange-Nassau
– Yugoslavian Order of the White Eagle
– Japanese Order of the Rising Sun
– Republic of Korean Presidential Unit Citation
– Korean War Service Medal
– Korean Grand Cross of the Order of Military Valour and Merit
– Italian Grand Cross of the Military Order
– Italian War Cross
– Cuban Grand Cross of Military Merit
– Ecuadorian Grand Cross Order of Abdon Calderon
– Chinese Cordon of Pau Ting
– Greek Medal of Honor
– Guatemalan Cross of Military Merit
– Hungarian Grand Cross of Military Merit
– Order of Mexican Military Merit
– Grand Cross Order of Romanian Military Merit
Douglas MacArthur był także autorem cytowanych wielokrotnie wypowiedzi, z których pozwolę sobie przytoczyć jedną, wieńczącą jego wysiłek na Filipinach w 1942 roku:
„The President of the United States ordered me to break through the Japanese lines and proceed from Corregidor to Australia for the purpose, as I understand it, of organizing the American offensive against Japan, a primary objective of which is the relief of the Philippines. I came through and I shall return„.
